تیرنگ، حجت الاسلام و المسلمین حاج محمد حسین گلکار استاد و محقق حوزه و دانشگاه و معاونت پژوهش مرکز تخصصی حوزوی تمدن اسلامی
در ادامه به نمای کلی برخی مناسبتهای ماه ذی الحجه میپردازیم:
✓ ۱ تا ۹ ذیالحجه: دهه اول ذیالحجه از برترین ایام سال، بهویژه برای عبادت، توبه، دعا، روزه و استغفار.
پیامبر اکرم (ص): «هیچ روزی نزد خدا محبوبتر از این ده روز نیست.»
مستحب است در این روزها زیاد ذکر گفته شود: «اللَّهُ أَكْبَرُ، لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ، الْحَمْدُ لِلَّهِ، سُبْحَانَ اللَّهِ»
✓ ۷ ذیالحجه سالروز شهادت امام محمد باقر علیهالسلام
مستحب است زیارت ایشان خوانده شود و مجلس ذکر فضایل آن امام بزرگوار برپا گردد.
✓ ۸ ذیالحجه (یوم الترویه) آغاز حرکت حاجیان به عرفات.
معروف به روز آمادگی و تفکر؛ فرصتی برای نیت خالص و تطهیر دل.
در فرهنگ شیعی، مستحب است که غسل انجام شود و اعمال مخصوص روز ترویه انجام گیرد.
✓ ۹ ذیالحجه (روز عرفه) از بزرگترین اعیاد معنوی، گرچه به عنوان “عید رسمی” شناخته نمیشود.
دعای عرفه امام حسین (ع) در این روز خوانده میشود؛ یکی از عارفانهترین و ژرفترین مناجاتها.
مستحب است روزه گرفته شود (بجز برای حاجیان).
روز آشتی با خدا و گرهگشایی از دلهای توبهکار.
✓ ۱۰ ذیالحجه (عید قربان) یکی از دو عید بزرگ اسلامی.
یادآور اخلاص حضرت ابراهیم و تسلیم حضرت اسماعیل.
اعمال آن: نماز عید، قربانی، دعا و اطعام مؤمنین.
در این روز غسل، نماز عید و خواندن دعای ندبه سفارش شده است.
✓ ۱۱ تا ۱۳ ذیالحجه (ایام تشریق) روزهای مخصوص پس از عید قربان برای حاجیان جهت رمی جمرات.
در روایات شیعه، بر دعا و ذکر در این روزها تأکید شده، گرچه اعمال خاص حاجیانه دارد.
✓ ۱۸ ذیالحجه (عید غدیر) بزرگترین عید شیعیان؛ روز اعلام رسمی ولایت امیرالمؤمنین علیهالسلام در غدیر خم.
اعمال بسیار پرثواب دارد: غسل، نماز دو رکعتی، خواندن زیارت امیرالمؤمنین، اطعام، افطاری دادن، صله رحم، تجدید عهد با ولایت.
در روایات آمده: «عید غدیر، روزی است که در آسمان مشهورتر از زمین است.»
✓ ۲۳ ذیالحجه (روز زیارتی مخصوص امام رضا علیهالسلام) در برخی نقلها از جمله کامل الزیارات، زیارت امام رضا (ع) در این روز توصیه ویژه شده است.
هرچند علت تاریخی دقیقی ذکر نشده، ولی این روز در میان شیعیان بهعنوان «زیارت از راه دور» شناخته شده است.
✓ ۲۴ ذیالحجه (روز مباهله) روز نزول آیه مباهله و اثبات جایگاه رفیع اهلبیت علیهمالسلام.
حادثهای که پیامبر (ص) به همراه علی، فاطمه، حسن و حسین برای مباهله با مسیحیان نجران حاضر شدند.
خواندن دعای مباهله و زیارت آلیس و توسل در این روز بسیار سفارش شده.
✓ ۲۵ ذیالحجه (نزول آیه تطهیر / سوره هل اتی) بهروایتی روز نزول سوره دهر (هل أتی) در شأن اهلبیت.
روز انفاق امیرالمؤمنین و حضرت زهرا و حسنین علیهمالسلام و بیان مقام والای ایشان در قرآن.
مستحب است در این روز صدقه داده شود و سوره دهر خوانده شود.