تیرنگ:
نوسازی مدارس به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های توسعه آموزش و پرورش، نقش اساسی در بهبود کیفیت آموزش و ارتقای شرایط یادگیری دانش‌آموزان ایفا می‌کند. در دهه‌های اخیر، کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، به اهمیت زیرساخت‌های آموزشی و نیاز به بازسازی و نوسازی مدارس قدیمی پی برده‌اند. در ایران نیز با توجه به افزایش جمعیت دانش‌آموزی و تغییرات گسترده در فناوری و روش‌های آموزشی، نوسازی مدارس به یک اولویت ملی تبدیل شده است.
✓ضرورت نوسازی مدارس
اولین و مهم‌ترین دلیل برای نوسازی مدارس، ارتقای کیفیت محیط آموزشی است. مدارس قدیمی اغلب از استانداردهای ایمنی، بهداشتی و فنی لازم برخوردار نیستند و این موضوع می‌تواند تهدیدی برای سلامت و ایمنی دانش‌آموزان و معلمان باشد. ساختارهای فرسوده ممکن است در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل یا آتش‌سوزی آسیب‌پذیر باشند که این مسئله ضرورت بازسازی و نوسازی را بیش از پیش برجسته می‌کند.
از سوی دیگر، فضای آموزشی مناسب، بهبود کیفیت یادگیری را به دنبال دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که محیط فیزیکی مدرسه، از جمله نورپردازی، تهویه، امکانات ورزشی و فضای سبز، تاثیر قابل توجهی بر انگیزه و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دارد. مدارس نوسازی شده با طراحی مدرن، امکانات فناوری نوین و فضای یادگیری انعطاف‌پذیر، می‌توانند به توسعه مهارت‌های خلاقیت، همکاری و تفکر انتقادی کمک کنند.
✓چالش‌های نوسازی مدارس
اگرچه ضرورت نوسازی مدارس واضح است، اما اجرای این برنامه با چالش‌های متعددی روبروست. نخستین چالش، محدودیت منابع مالی است. هزینه‌های نوسازی، ساخت و تجهیز مدارس بسیار بالا است و تامین این منابع، دشوار است.
دومین چالش، مدیریت و هماهنگی است. نوسازی مدارس نیازمند همکاری چندجانبه بین وزارت آموزش و پرورش، سازمان نوسازی مدارس، شهرداری‌ها و بخش خصوصی است. نبود هماهنگی کافی بین این نهادها می‌تواند باعث اتلاف منابع و کندی روند پروژه‌ها شود.
سومین چالش، مسائل فرهنگی و اجتماعی است. برخی مدارس در مناطق محروم و دورافتاده واقع شده‌اند که علاوه بر مشکلات زیرساختی، با مسائل فرهنگی مانند کمبود معلم، نرخ ترک تحصیل بالا و ضعف مشارکت خانواده‌ها مواجه هستند. در این مناطق، نوسازی فیزیکی مدارس به تنهایی کافی نیست و باید همراه با برنامه‌های ارتقای کیفیت آموزشی و فرهنگی انجام شود.
✓توسعه عدالت آموزشی در مازندران
مدیرکل آموزش و پرورش مازندران گفت: ابتدای سال تحصیلی جدید در مازندران ۲۷ پروژه آموزشی استان با بیش از ۱۸۶ کلاس درس در قالب طرح توسعه عدالت آموزشی به بهره‌برداری می‌رسد.
فریدون کلبادی‌نژاد به مناسبت روز خبرنگار، اظهار کرد: با توجه به نگاه ویژه رئیس‌جمهور به بحث توسعه عدالت آموزشی و تاکید ایشان بر اینکه باید مهر متفاوتی داشته باشیم، در حوزه ساخت و تجهیز فضاهای آموزشی مازندران نیز اقدامات خوبی صورت گرفت.
وی افزود: اول مهر امسال ۲۷ پروژه ما با بیش از ۱۸۶ کلاس افتتاح می‌شود و تا پایان سال نیز نزدیک به ۳۰۰ کلاس به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیرکل آموزش و پرورش مازندران از پیش‌بینی افزایش ۶۰ تا ۱۰۰ درصدی اعتبارات استانی آموزش و پرورش استان در سال جاری خبر داد و گفت: با نگاه ویژه استاندار به عنوان رئیس شورای آموزش و پرورش استان و همراهی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، در کمیته‌های برنامه‌ریزی شهرستان‌ها پیش‌بینی می‌شود سهم‌بری آموزش و پرورش استان از اعتبارات استانی بین ۶۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد که این نگاه شایسته قدردانی است.
کلبادی‌نژاد افزود: با تحقق این اعتبارات می‌توانیم اتفاقات خوبی را در تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و تعمیر و تجهیز مدارس در سال تحصیلی پیش رو رقم بزنیم.
وی به برنامه‌های در حال انجام آموزش و پرورش برای غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: تمام تشکل‌های دانش‌آموزی و نهادها و سازمان‌ها و شرکای آموزش و پرورش در کنار هم هستیم تا خدمات مطلوبی در تابستان به دانش‌آموزان ارائه شود. در همین راستا یکی از برنامه‌های تحولی اوقات فراغت طرح «میدان پویا» است که این روزها در سراسر استان افتتاحیه آن در حال برگزاری است و تا پایان شهریور در خدمت دانش‌آموزان به عنوان «دانش‌آموزان پویا» و خانواده‌ها به عنوان «خانواده بانشاط» هستیم.
این مسوول درباره برنامه‌ریزی برای آغاز سال تحصیلی جدید نیز خاطرنشان کرد: مهم‌ترین برنامه آموزش پرورش در حال حاضر پروژه مهر است که به عنوان یک ابرپروژه در هفت کارگروه و کمیته در حال انجام ماموریت‌ها هستیم. با توجه به اینکه ۶۷ هزار ساعت نیروی انسانی کسری داریم تلاش می‌کنیم ساماندهی‌های لازم را انجام دهیم تا این کسری از طریق دانشجومعلمان و نومعلمانی که از سال تحصیلی ۱۴۰۴ به ما اضافه می‌شوند و معلمان تازه جذب شده و همچنین نیروهای حق‌التدریسی و بازنشسته برطرف کنیم.
مدیرکل آموزش و پرورش مازندران تصریح کرد: امسال قرار است ۸۳۲ نفر از آزمون استخدامی ماده ۲۸ که در هفته‌های گذشته برگزار شد جذب شوند. تعدادی نیرو هم با استفاده از ظرفیت حق‌التدریسی‌ها به خدمت گرفته می‌شوند. طبق سیاست‌های وزارت آموزش و پرورش در تلاش هستیم که اول مهر کلاس بدون معلم نداشته باشیم.
✓راهکارهای پیشنهادی
برای غلبه بر چالش‌های نوسازی مدارس، می‌توان به چند راهکار کلیدی اشاره کرد:
ـ تأمین منابع مالی پایدار:
بهره‌گیری از منابع دولتی، مشارکت بخش خصوصی، نهادهای بین‌المللی و خیرین آموزشی می‌تواند کمک شایانی به تامین بودجه نوسازی کند. ایجاد صندوق‌های اختصاصی برای نوسازی مدارس و تشویق سرمایه‌گذاری اجتماعی نیز راهکارهای موثر هستند.
ـ مدیریت هوشمند و هماهنگی بین بخشی:
تشکیل کارگروه‌های تخصصی متشکل از نمایندگان دستگاه‌های مختلف می‌تواند به هماهنگی بهتر و اجرای سریع‌تر پروژه‌ها کمک کند.
ـ تمرکز بر مدارس مناطق محروم: برنامه‌های ویژه‌ای برای نوسازی مدارس در مناطق کم‌برخوردار باید تدوین شود که علاوه بر بازسازی فیزیکی، به ارتقای کیفیت آموزشی، جذب معلم و افزایش مشارکت خانواده‌ها نیز توجه کند.
ـ استفاده از فناوری و طراحی نوین: به‌کارگیری فناوری‌های جدید در ساخت و تجهیز مدارس، مانند سیستم‌های صرفه‌جویی انرژی، فناوری‌های آموزشی دیجیتال و طراحی فضای باز و انعطاف‌پذیر، به بهبود کیفیت آموزش و کاهش هزینه‌های بلندمدت کمک خواهد کرد.
ـ آموزش و مشارکت جامعه:
آموزش مدیران مدارس، معلمان و اولیا درباره اهمیت نوسازی و نگهداری بهینه ساختمان‌ها ضروری است. همچنین، جلب مشارکت جامعه محلی در نگهداری مدارس، باعث افزایش پایداری پروژه‌ها می‌شود.
✓سخن پایانی
نوسازی مدارس یکی از راه‌های اساسی برای بهبود کیفیت آموزش و ارتقای زیرساخت‌های آموزشی در کشور است. در حالی که این فرآیند با چالش‌های مالی، مدیریتی و اجتماعی روبروست، اما با برنامه‌ریزی دقیق، بهره‌گیری از منابع متنوع و مشارکت همه‌جانبه می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت. توسعه فضای آموزشی مناسب نه تنها به افزایش انگیزه و کیفیت یادگیری دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز رشد مهارت‌های نوین و تربیت نسلی توانمند و خلاق خواهد بود. بنابراین، نوسازی مدارس باید به عنوان یک اولویت ملی و سرمایه‌گذاری بلندمدت در آینده کشور دیده شود.
