تیرنگ:
حامد اسمعیلی نویسنده و پژوهشگر در یادداشتی اختصاصی برای تیرنگ به طرح مسئله مهم استان مازندران ( پسماند) و راهکار حل این مسئله میپردازد:
– گام اول شناسایی مشکل:
پسماند در سطح شهرهای استان مازندران
– گام دوم تحلیل وضعیت:
عدم تفکیک زباله ، امحا زباله ، شیرابه زباله ، عدم نفع مالی ، هزینه های حمل و نقل ، تاثیرات منفی زیست محیطی
– گام سوم تعیین اهداف:
بعنوان اهداف کلان بدنبال نتایج بهبود مدیریت زباله و کاهش تأثیرات منفی آن بر محیط زیست هستیم.
و اهداف خرد به شرح زیر است:
۱- کاهش تولید زباله از طریق آموزش و ترویج فرهنگ توسط سازمان فرهنگی و سازمان پسماند شهرداری ها و صدا و سیمای شبکه تبرستان با موضوع استفاده از محصولات غیر پلاستیکی مثل پاکت های کاغذی.
۲-تفکیک زباله از طریق آموزش و ترویج فرهنگ توسط سازمان فرهنگی و سازمان پسماند شهرداری ها و صدا و سیمای شبکه تبرستان با موضوع تشویق به تفکیک زبالهها در مبدا، بهویژه زبالههای قابل بازیافت، میتواند به افزایش میزان بازیافت کمک کند و از ورود مواد غیرقابل بازیافت به محلهای دفن زباله جلوگیری کند.
۳- افزایش بازیافت از طریق آموزش و ترویج فرهنگ توسط سازمان فرهنگی و سازمان پسماند شهرداری ها و صدا و سیمای شبکه تبرستان و اجرای کارکنان جمع آوری کننده زباله با موضوع تفکیک زبالههای بازیافتی هنگام جمع آوری و فروش متمرکز جهت تامین اضافه کار و تشویقی کارکنان جمع آوری زباله و استفاده مجدد از مواد بازیافتی با هدف حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی زیست محیطی.
۴-آموزش و آگاهیبخشی از طریق آموزش و ترویج فرهنگ توسط سازمان فرهنگی و سازمان پسماند شهرداری ها و صدا و سیمای شبکه تبرستان با موضوع برنامههای آموزشی برای جامعه درباره اهمیت مدیریت زباله و روشهای صحیح تفکیک و بازیافت زباله.
۵-کاهش آلودگی ، هدفگذاری برای کاهش آلودگی ناشی از زبالهها، بهویژه در مناطق شهری، میتواند به بهبود کیفیت زندگی و سلامت عمومی کمک کند.
۶-توسعه زیرساختها ایجاد و بهبود زیرساختهای لازم برای جمعآوری و مدیریت زباله، از جمله ایستگاههای بازیافت و مراکز تفکیک، میتواند به تحقق اهداف کمک کند.
– گام چهارم انتخاب بهترین راهحل:
بهترین راهحلهای مدیریت پسماند در سطح شهرداریها میتواند شامل چندین استراتژی کلیدی باشد که به بهبود وضعیت مدیریت زباله و کاهش تأثیرات منفی آن بر محیط زیست کمک میکند. چند راهحل موثر به شرح زیر است:
۱-تفکیک زباله در مبدا : تشویق شهروندان به تفکیک زبالهها در خانه، بهویژه زبالههای قابل بازیافت، میتواند به افزایش میزان بازیافت و کاهش زبالههای دفنی کمک کند.
۲-برنامههای آموزشی و آگاهیبخشی: برگزاری کارگاهها و کمپینهای آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت مدیریت پسماند و روشهای صحیح تفکیک و بازیافت.
۳-ایجاد زیرساختهای مناسب: تأمین سطلهای زباله مناسب برای تفکیک زبالهها در نقاط مختلف شهر و ایجاد مراکز بازیافت برای جمعآوری و پردازش زبالههای قابل بازیافت.
۴-استفاده از فناوریهای نوین: بهرهگیری از فناوریهای جدید برای بهبود فرآیند جمعآوری و پردازش زباله، مانند سیستمهای هوشمند برای نظارت بر سطح زباله و بهینهسازی مسیرهای جمعآوری.
۵-تشویق به کمپوستسازی: ترویج کمپوستسازی زبالههای آلی در سطح محلهها و ارائه تسهیلات برای جمعآوری زبالههای آلی میتواند به کاهش زبالههای دفنی کمک کند.
۶-همکاری با بخش خصوصی: ایجاد همکاری با شرکتهای خصوصی برای مدیریت پسماند و استفاده از تجربیات آنها در بهبود فرآیندها.
۷-توسعه سیاستهای پایدار: تدوین و اجرای سیاستهای پایدار در زمینه مدیریت پسماند، از جمله قوانین و مقرراتی که به کاهش تولید زباله و افزایش بازیافت کمک کند.
8- ایجاد بورس زباله و فروش به سرمایه گذاران: تقسیم بندی مناطق شهری به پازل های کوچک تر و واگذاری بهره برداری از منافع در ازای جمع آوری و امحا زباله بر اساس فرآیندهای بازیافت حداکثری
– گام پنجم اجرای راهحل:
راه حل تشویق تفکیک زباله در مبدا یکی از مهمترین مراحل مدیریت پسماند است که میتواند به کاهش زبالههای دفنی و افزایش میزان بازیافت کمک کند. در اینجا چند راهحل برای بهبود تفکیک زباله در مبدا آورده شده است:
۱- آموزش و آگاهیبخشی: برگزاری کارگاهها و کمپینهای آموزشی برای شهروندان درباره اهمیت تفکیک زباله و روشهای صحیح آن، این آموزشها میتوانند شامل اطلاعاتی درباره انواع زبالهها و نحوه تفکیک آنها باشند.
۲-تأمین سطلهای مناسب: ارائه سطلهای زباله با رنگها و برچسبهای مشخص برای تفکیک زبالههای قابل بازیافت، زبالههای آلی و زبالههای غیرقابل بازیافت، این کار به شهروندان کمک میکند تا به راحتی زبالههای خود را تفکیک کنند.
۳-ایجاد برنامههای تشویقی: طراحی برنامههای تشویقی برای افرادی که به درستی زبالههای خود را تفکیک میکنند،این میتواند شامل تخفیفهای مالی، جوایز یا تقدیرنامهها باشد.
۴-همکاری با مدارس: ایجاد برنامههای آموزشی در مدارس برای آموزش دانشآموزان درباره تفکیک زباله و اهمیت آن، این کار میتواند به ایجاد عادتهای صحیح در کودکان کمک کند.
۵-نظارت و ارزیابی : نظارت بر فرآیند تفکیک زباله و ارزیابی میزان موفقیت آن، این کار میتواند به شناسایی نقاط قوت و ضعف در برنامههای تفکیک زباله کمک کند.
۶-توسعه زیرساختها: ایجاد مراکز جمعآوری زبالههای قابل بازیافت در نقاط مختلف شهر و تسهیل دسترسی به آنها برای شهروندان.
۷-استفاده از فناوری: بهرهگیری از اپلیکیشنها و فناوریهای نوین برای ارائه اطلاعات به شهروندان درباره نحوه تفکیک زباله و مکانهای جمعآوری.
راه حل برنامههای آموزشی و آگاهیبخشی در زمینه پسماند میتوانند تأثیر زیادی در بهبود مدیریت پسماند و حفاظت از محیط زیست داشته باشند،چند نکته برای طراحی آموزشی:
۱-شناسایی هدفها: ابتدا باید مشخص کنید که هدف اصلی برنامه چیست. آیا میخواهید مردم را در مورد تفکیک پسماند آگاه کنید یا به آنها آموزش دهید که چگونه از تولید پسماند جلوگیری کنند؟
۲-محتوای آموزشی: محتوای برنامه باید شامل اطلاعات علمی و عملی باشد،میتوانید از ویدیوها، بروشورها، کارگاهها و سمینارها استفاده کنید،موضوعاتی مانند انواع پسماند، روشهای تفکیک، و تأثیرات منفی پسماند بر محیط زیست میتواند مفید باشد.
۳-استفاده از روشهای جذاب: برای جلب توجه مخاطبان، از روشهای جذاب و تعاملی استفاده کنید، مثلاً میتوانید بازیها، مسابقات یا فعالیتهای گروهی را در برنامه بگنجانید.
۴-همکاری با نهادها: همکاری با سازمانهای محلی، مدارس و دانشگاهها میتواند به گسترش برنامه کمک کند، این نهادها میتوانند در برگزاری کارگاهها و رویدادها مشارکت کنند.
۵-ارزیابی و بازخورد: پس از اجرای برنامه، ارزیابی کنید که چقدر موفق بودهاید و چه تغییراتی میتوان ایجاد کرد، بازخورد از شرکتکنندگان میتواند به بهبود برنامههای آینده کمک کند.
۶-تداوم و پیگیری: برنامههای آموزشی باید بهصورت مداوم و در فواصل زمانی مشخص تکرار شوند تا تأثیر بیشتری داشته باشند.