شهریار شیرخانی، کارشناس سیاسی
امروز بنا داریم نگاهی بیندازیم به اصول مهم بالا بردن مشارکت و نقش پر رنگ مسئولین در آن و کارگزارانی که باید رضایت مردم را جلب نمایند نه رضایت گروه، باند و تیم خود.
در بالا بردن مشارکت، باید چه کسی نقش خود را بدرستی ایفا نماید، مردم یا مسئولین.
مفهوم مشارکت مردم یعنی چه؟
اصولا چه چیزی را مشارکت می نامند.
قطعا معنی مشارکت یعنی مشارکت نظر مردم در شیوه عمل کارگزاران.
در تنها حکومت شیعه جهان انتظار بر این است آئین حکمرانی در مسیر قله حکمرانی علوی در حرکت باشد و در این حکومت، کارگزاران حکومت باید هریک نقشی همچون و صدالبته برتر از کارگزاران حکومت امام علی(ع) داشته باشند
همانگونه که حضرت امام خمینی(ره) فرمودند:
“من با جرأت مدعی هستم که ملت ایران و توده میلیونی آن در عصر حاضر بهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله – صلی الله علیه و آله – و کوفه و عراق در عهد امیرالمؤمنین و حسین بن علی – صلوات الله و سلامه علیهم – می‌باشند.”
صحیفه امام، جلد 21، ص 410
نامه تاریخی حضرت به مالک، نامه و دستورالعملی است برای کارگزاران حکومتها در طول تاریخ، در این دستورالعمل اصالت حکمرانی، توجه به مردم است.
همه دلسوختگان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران عزیز و کسانی که بی هیچ طمعی و با اخلاص در پی توسعه کشور می باشند و همیشه مجاهدانه در عرصه های مختلف علی رغم همه کمبودها از جان و مال و اعتبار خود هزینه مینمایند باید برای بالا بردن مشارکت تلاش نمایند و مهمترین تلاششان باید پاسخگو کردن مسئولین یا همان کارگزاران باشد.
دستورالعمل روان، گویا و اجرائی بالابردن مشارکت در نامه ۵۳ نهج البلاغه به صراحت آمده و در ذیل به گوشه ای از آن اشاره می نمایم، باشد که دوستداران حکمرانی علوی و نظام جمهوری اسلامی ایران عزیز، مطالبه گر این اصول باشند.
بخشی از نامه ۵۳ نهج البلاغه
نامه حضرت علی(ع) به مالک
🔹مهربانى با مردم را پوشش دل خويش قرار ده، و با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز، چونان حيوان شكارى باشى كه خوردن آنان را غنيمت دانى، زيرا مردم دو دسته اند، دسته اى برادر دينى تو، و دسته ديگر همانند تو در آفرينش مى باشند.
اگر گناهى از آنان سر مى زند يا علّت هايى بر آنان عارض مى شود، يا خواسته و ناخواسته، اشتباهى مرتكب مى گردند، آنان را ببخشاى و بر آنان آسان گير، آن گونه كه دوست دارى خدا تو را ببخشايد و بر تو آسان گيرد.
🔹تا مى توانى با پرهيزكاران و راستگويان بپيوند، و آنان را چنان پرورش ده كه تو را فراوان نستايند.
🔹بدان اى مالك هيچ وسيله اى براى جلب اعتماد والى به رعيّت بهتر از نيكوكارى به مردم، و تخفيف ماليات، و عدم اجبار مردم به كارى كه دوست ندارند، نمى باشد، پس در اين راه آنقدر بكوش تا به وفادارى رعيّت، خوشبين شوى، كه اين خوشبينى رنج طولانى مشكلات را از تو بر مى دارد، پس به آنان كه بيشتر احسان كردى بيشتر خوشبين باش، و به آنان كه بد رفتارى كردى بد گمان تر باش.
🔹 با دانشمندان، فراوان گفتگو كن، و با حكيمان فراوان بحث كن
🔹 كارگزاران دولتى را از ميان مردمى با تجربه و با حيا، از خاندان هاى پاكيزه و با تقوى، كه در مسلمانى سابقه درخشانى دارند انتخاب كن
🔹 و از همكاران نزديكت سخت مراقبت كن، و اگر يكى از آنان دست به خيانت زد، و گزارش جاسوسان تو هم آن خيانت را تأييد كرد، به همين مقدار گواهى قناعت كرده او را با تازيانه كيفر كن، و آنچه از اموال كه در اختيار دارد از او باز پس گير، سپس او را خوار دار، و خيانتكار بشمار، و طوق بد نامى به گردنش بيفكن.
🔹 ماليات و بيت المال را به گونه اى وارسى كن كه صلاح ماليات دهندگان باشد، زيرا بهبودى ماليات و ماليات دهندگان، عامل اصلاح امور ديگر اقشار جامعه مى باشد، و تا امور ماليات دهندگان اصلاح نشود كار ديگران نيز سامان نخواهد گرفت زيرا همه مردم نان خور ماليات و ماليات دهندگانند.
🔹در کار کارگزارانت بنگر و پس از آزمایش به کارشان برگمار، نه به سبب دوستی با آن ها. و بی مشورت دیگران به کارشان مگمار، زیرا به رای خود کار کردن و از دیگران مشورت نخواستن، گونه ای از ستم و خیانت است.
🔹کارگزاران شایسته را در میان گروهی بجوی که اهل تجربه و حیا هستند…در ارزاقشان بیفزای، زیرا فراوانی ارزاق، آنان را بر اصلاح خود نیرو دهد و از دست اندازی به مالی که در تصرف دارند، باز می دارد و جاسوسانی از مردم راستگوی و وفادار به خود بر آنان بگمار. زیرا مراقبت نهانی تو در کارهایشان آنان را به رعایت امانت و مدارا در حق مردم وامی دارد.
هرگز به خشمی، که از آن، امکان رهایی هست، مشتاب و مگوی که مرا بر شما امیر ساخته اند و باید فرمان من اطاعت شود. زیرا، چنین پنداری سبب فساد دل و سستی دین و نزدیک شدن دگرگونی ها در نعمت هاست.
🔹هیچ چیز چون ستمکاری، نعمت خدا را دگرگون نکند و خشم خدا را برنینگیزد، زیرا خدا دعای ستمدیدگان را می شنود و در کمین ستمکاران است.
🔹باید که محبوب ترین کارها در نزد تو، کارهایی باشد که با میانه روی سازگارتر بود و با عدالت دم سازتر و خشنودی مردم را در پی داشته باشد زیرا خشم توده های مردم، خشنودی نزدیکان را زیر پای بسپرد و حال آن که، خشم نزدیکان اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز گردد.
🔹خواص و نزدیکان کسانی هستند که به هنگام فراخی و آسایش بر دوش والی باری گران اند و چون حادثه ای پیش آید کمتر از هر کس به یاری اش برخیزند و خوش ندارند که به انصاف درباره آنان قضاوت شود.اینان همه چیز را به اصرار از والی می طلبند و اگر عطایی یابند، کمتر از همه سپاس می گویند و اگر به آنان ندهند، دیرتر از دیگران پوزش می پذیرند.
در برابر سختی های روزگار، شکیبایی شان بس اندک است. اما ستون دین و انبوهی مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، عامه مردم هستند، پس، باید توجه تو به آنان بیشتر و میل تو به ایشان افزونتر باشد.
🔹باید که برگزیده ترین وزیران تو کسانی باشند که سخن حق بر زبان آرند، هر چند، حق تلخ باشد و در کارهایی که خداوند بر دوستانش نمی پسندد کمتر تو را یاری کنند، هر چند، که این سخنان و کارها تو را ناخوش آید. به پرهیزگاران و راست گویان بپیوند، سپس، از آنان بخواه که تو را فراوان نستایند و به باطلی که مرتکب آن نشده ای، شادمانت ندارند، زیرا ستایش آمیخته به تملق، سبب خودپسندی شود و آدمی را به سرکشی وادارد.
🔹برای کسانی که به تو نیاز دارند، زمانی معین کن که در آن فارغ از هر کاری به آنان پردازی. برای دیدار با ایشان به مجلس عام بنشین، مجلسی که همگان در آن حاضر توانند شد و بفرمای تا یاران و نگهبانان به یک سو شوند، تا مراجعه کنندگان بی هراس و بی لکنت زبان سخن خویش بگوید.
