تیرنگ نیوز – : پزشکی قانونی مازندران از افزایش ۶۹ درصدی مرگ ناشی از مصرف قرص برنج در این استان طی سال گذشته خبر داد.
آن طور که کارشناسان می‌گویند «علیرغم پیگیری‌های انجام شده از سازمان غذا و دارو و سازمان پزشکی قانونی که منجر به حذف قرص برنج از فهرست سموم مجاز کشور و منع واردات آن از سال ۱۳۸۵ از جانب سازمان حفظ نباتات شده، متاسفانه طبق آمار پزشکی قانونی استفاده از این سم همچنان در صدر علل مرگ و میر ناشی از مسمومیت و خودکشی با مواد سمی گزارش شده است. این ماده در سال ۱۳۹۹ منجر به مرگ ۹۳۲ نفر شده و در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نیز ۵۴۶ را به کام مرگ کشانده است. نکته اینجاست که علیرغم تمامی اطلاع رسانی‌ها و آموزش‌ها کماکان قرص‌های برنج از طریق برخی عطاری‌ها، خرده فروشی‌ها و سم فروشی‌ها در دسترس متقاضیان قرار می‌گیرد.»
بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت آذرماه ۱۴۰۰ در نامه‌ای به رییس قوه قضاییه نسبت به مسمومیت با فسفید آلومینیوم هشدار داده و خواستار تسریع در برخورد قاطع و اقدام لازم برای وضع ضمانت اجرایی قانونی بازدارنده برای پیشگیری از واردات، تولید و توزیع قرص‌های برنج حاوی سم فسفید آلومینیوم از سوی قوه قضاییه شده است.
در همین رابطه مازندران هم با توجه به شغل عمده مردم روستاهای آن که کشاورزی است همواره استانی در معرض خطر بوده است. روابط عمومی اداره کل پزشکی قانونی مازندران اردیبهشت ماه سال جاری گفت که پارسال ۱۲۷ نفر بر اثر مسمومیت با قرص برنج در استان جان خود را از دست دادند که ۷۵نفر مرد و بقیه زن بودند.
سال ۱۳۹۹ تعداد ۷۵ نفر و سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۲۱ نفر بر اثر مصرف قرص برنج در استان جان باخته بودند.
فسفید آلومینیوم (ALP) یا قرص برنج یکی از شایع‌ترین آفت‌کش‌های مورد استفاده در کشاورزی است که در حضور آب، بخار آب یا اسید معده، گاز فسفین)۳ (PHتولید می‌کند و موجب مسمومیت می‌شود.
این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و مغز را دچار مشکل می‌کند و فرد در اثر مرگی دردناک و زجرآور می میرد. معمولا در کمتر از ۲۴ ساعت مصرف قرص برنج منجر به مرگ می شود.
از ابتدای سال تا کنون شاهد رخداد های تلخ و حوادث متعدد در حوزه‌های مختلف استان به خصوص در بحث معضلات اجتماعی استان هستیم که بخش عمده از آن در حوزه بیکاری، معیشت و نبود نشاط اجتماعی است و همین سبب شده آنهایی که تاب آوری کمتر در مقابل مشکلات دارند تسلیم شوند و راه بی بازگشت به زندگی را انتخاب کنند! البته خودکشی علل مختلفی دارد که بررسی آن نیازمند اقدامات کارشناسانه است.
سیدحسن حسینی، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران، شهریور ماه امسال درباره علل خودکشی گفته است فرض می کنیم در فرهنگی که پاسخ گویی جایگاه سخت اما مشخصی دارد، یعنی فرد باید به بزرگ ترها در ازای کوچک ترین کاری که کرده پاسخ گو باشد، فرد مرتکب کاری می شود که پاسخ گو بودنش حتمی و غیرقابل بخشش است و فرد هم پاسخ قانع کننده ای ندارد، اینجا همان جایی است که فرد به سمت خودکشی می رود.
وی این را نیز گفت که میزان خودکشی در تهران، آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، فارس، قزوین، قم، مرکزی، مازندران و گیلان در این 19 سال روند افزایشی داشته است. طبق آمار پزشکی قانونی، جوانان قربانیان اصلی خودکشی هستند و بیشتر خودکشی ها در بین افراد 15 تا 35 ساله رخ می دهد. همچنین 54 درصد خودکشی‌های منجر به مرگ در میان جوانان زیر 30 سال رخ داده است.
قرص برنج خطرناک‌ترین سم دفع آفات
در این باره دکتر شاهین شادنیا رییس مرکز مسمومین بیمارستان لقمان حکیم درباره قرص برنج و انواع آن توضیح داد: یک نوع قرص برنج گیاهی که به صورت سنتی استفاده می شده، شامل ترکیبات گیاهی مثل عصاره سیر، تالک، نشاسته و نمک طعام است که این ماده هیچ ضرری برای انسان ندارد.
وی در ادامه با اشاره به این که قرص‌های برنج شیمیایی بسیار خطرناک هم وجود دارد که دارای ترکیبات بسیار سمی هستند خاطرنشان کرد: فسفین آلومینیوم از خطرناک‌ترین سموم دفع آفات بوده که در ایران به نام قرص برنج شناخته می‌شود.
قرص برنج کاربرد خانگی ندارد
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به خطرات مصرف سم آفت کش فسفین آلومینیوم یا همان قرص برنج گفت: این ماده سمی کاربرد خانگی ندارد و به عنوان یک سم دفع آفت همانند سایرسموم کشاورزی در مراکز نگهداری برنج یا سایر غلات در سیلوهای نگهداری می شود.
دکتر شادنیا استفاده غلط و نابجا ازقرص‌های برنج در مصارف خانگی را مورد انتقاد قرار داد و افزود: استفاده از قرص برنج در منازل و محل زندگی می تواند بسیار خطرآفرین و زمینه ساز بروز مسمویت شود.
وی هشدار داد: سم خطرناک فسفین آلومینیوم زمانی که در معرض رطوبت هوا قرار می گیرد، گاز سمی و خطرناکی را از خود در فضا منتشر می کند که این گاز سمی به سرعت از طریق هوا به صورت استنشاقی وارد ریه می شود.
سم فسفین آلومینیوم تنفس را مختل می کند
رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به این که اگر گاز فسفین آلومینیوم موجود در قرص های برنج به صورت تصادفی و یا از طریق هوا وارد مخاط دستگاه گوارش یا تنفس شود می تواند خطر جدی مرگ را به دنبال داشته باشد افزود: این سم خطرناک به محض این که وارد بدن می شود به سیستم زنجیره تفسی بدن حمله می کند و تنفس سلولی را به کلی مهار می کند.
دکتر شادنیا اضافه کرد: زمانی که سیستم تنفس سلولی توسط گاز فسفین آلومینیوم مهار شود، سلول نمی تواند تولید انرژی کند و بدن نمی تواند از اکسیژن استفاده کند بنابراین به سرعت مرگ سلولی رخ می‌دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره مسمویت‌های تصادفی با قرص برنج هشدار داد: کم نبوده‌اند افرادی که در کیسه‌های برنجی که در منزل نگهداری می کردند قرص برنج یا فسفین آلومینیوم را برای دور شدن حشرات موذی قرار داده‌اند و با آزاد شدن گاز فسفید دچار مسمویت‌های شدید و یا مرگ ناشی از این مسمومیت شده‌اند.
حتی گاز یک سوم از قرص‌های برنج کشنده است
وی با بیان این که ماده شیمیایی فسفین آلومینیوم بسیار خطرناک است ادامه داد: تصور این که مقدار کمی از قرص‌های برنج را داخل کیسه‌های حبوبات یا برنج قرار دهیم و مشکلی ایجاد نمی‌شود کاملا اشتباه است، حتی نصف یک قرص برنج و گازی که در فضا از خود منتشر می کند هم می‌تواند تعداد زیادی از افراد را به کام مرگ بکشاند.
دکتر شادنیا با بیان این که گاز خارج شده از فسفین آلومینیوم یا همان قرص‌های برنج در غلظت‌های پایین بوی خاصی ندارد، گفت: این ترکیبات در غلظت‌های بالا بوی شبیه به بوی سیر یا ماهی گندیده دارند ولی متاسفانه در غلظت‌های پایین هیچ بوی خاصی ندارد و به راحتی فرد در انباری منزل یا در اتاق خواب خود دچار مسمویت و مرگ ناشی از آن می شود.
وی یادآوری کرد: اصلا مهم نیست چه میزان از قرص فسفین آلومینیوم را داخل کیسه‌های برنج قرار می دهید، حتی گاز خارج شده از یک سوم از این قرص هم به دلیل ماده موثره بالایی که دارد می تواند جان بسیاری از افراد را هدف قرار دهد.
دکتر شادنیا با اشاره به این که فسفین آلومینیوم یک سم دفع آفت کشاورزی است و به هیچ عنوان مصرف خانگی ندارد عنوان کرد: قرص برنج کاربرد خانگی ندارد و هیچ کسی مجاز نیست از این سم و ترکیبات در خانه، انباری و یا فضاهای مشاع استفاده کند.
قرص برنج هیچ پادزهری ندارد
رییس بخش مسمومین دانشگاه با بیان این که متاسفانه مسمومیت با سم فسفین آلومینیوم هیچ درمان و پادزهر اختصاصی ندارد توضیح داد: متاسفانه برای افرادی هم که دچار مسمویت با قرص برنج می شوند نیز نمی‌تواند مداخلات درمانی کمک کننده‌ای انجام داد.
کودکان و زنان باردار بیشترین قربانیان قرص برنج
وی تاکید کرد: علامت‌های مسمومیت با قرص‌های برنج در عرض نیم ساعت پس از مسمومیت ظاهر می‌شود و معمولا تا زمانی که فرد به مراکز درمانی می رسد، در زمان بسیار کوتاه سم تاثیر بالای خود را بر بدن می گذارد.
وی گفت: به هیچ عنوان با هیچ توجیه و دلیلی از قرص برنج و یا هنوز سم فسفین آلومینیوم در منازل و رستوران‌ها استفاده نکنید، کاربرد این سم در سیلوهای صنعتی است و به راحتی با استفاده از سیر و نمک در کیسه‌های برنج می توان آفات و حشرات را از مواد غذایی دور کرد.
دکتر شادنیا با بیان این که زنان باردار، کودکان و افراد مسن و مبتلایان به بیماری های قلبی و ریوی بیشترین قربانیان سم فسفید آلومینیوم هستند هشدار داد: این افراد متاسفانه با شدت بیشتری از علامت های مسمومیت مواجه می‌شوند.
تیرنگ قصد مقصر جلوه دادن یا ندادن شخص یا اشخاص و یا دولت را نداشته و ندارد چرا که واقعیت این است که آسیب اجتماعی در کوتاه مدت ایجاد نشده است، بلکه چند دهه طول کشیده است و آسیب‌های اجتماعی در اثر بی تفاوتی برخی دولت‌ها در جامعه ریشه دوانده و مشکلات زیادی را ایجاد کرده که این موضوع کار را برای دولت مردمی سخت کرده است، در همین راستا دولت باید در راستای منویات مقام معظم رهبری در کاهش آسیب‌های اجتماعی گام بردارد.
