تیرنگ:
شماری از کارشناسان با ابراز نگرانی از روند آلودگی زیستمحیطی دریای خزر معتقدند این دریاچه در آستانه مرگ، آلودگی و تخریب قرار دارد و شمار آبزیان موجود در این دریاچه روند نزولی پیدا کرده و نسل بسیاری از آنها منقرض شده یا در معرض انقراض قرار دارد.
خزر که به عنوان بزرگترین مناطق نفت خیز جهان محسوب میشود، از نظر منابع نفتی غنی است به طوریکه در جایگاه دوم بعد از خاورمیانه قرار دارد اما همین ظرفیت به عنوان مهمترین عامل آلودگی در این دریاچه است که ایران در این آلودگی هیچ نقشی ندارد.
کارشناسان میگویند که استفاده از شيوه سنتی و نادرست استفاده از اين منابع توسط برخی از كشورها، دريای خزر و منابع آن را تهديد میكند.
نیازسنجیها نشان میدهد که رفع چالشهای این گنجینه ارزشمند محیط زیست جز با تعامل و هماندیشی کشورهای حاشیه دریای خزر و عزم فراملی و بینالمللی محقق نمیشود.
✓همکاری مشترک پنج کشور حاشیه دریای خزر
چندی پیش ذوالجودی، معاون وقت محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آلودگی دریای خزر گفت: راهکاری که برای این دریاچه بسته وجود دارد در وهله اول همکاری مشترک پنج کشور حاشیه دریای خزر است که در برنامه اصلی دیپلماسی محیط زیستی سازمان قرار گرفته است
وی افزود: در سفر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به ژنو، بعد از سالها توانستند به توافق مناسبی برای مدیریت شرایط محیط زیستی و همکاری بین کشورها برسند تا دریای خزر بهتر مدیریت شود.
ذوالجودی گفت: مقامات پنج کشور حاشیه دریای خزر در ژنو حضور داشتند و در این موضوع جمعبندی شد و قرار شد آنچه در دورههای قبل مصوب شده است اجرا شود که اقدام خوبی است.
وی بیان کرد: البته قطعا مسائل ملی را نیز دنبال میکنیم؛ در این خصوص ورود پسابها و فاضلابها به دریا را کنترل میکنیم تا شرایط اقلیمی دریای خزر با رعایت حقآبه از سوی همه کشورها، به سطحی برسد که بحران آن به حداقل برسد.
معاون محیط زیست دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست گفت: زحماتی در مورد کنوانسیون تهران اتفاق افتاده بود و معاهدهای بین پنج کشور حاشیه دریای خزر مصوب شده بود اما چند سالی بود که اجرای آن و مسائلی که متعهد شده بودند تقریبا انجام نمیشد و کشورهایی میخواستند به نوعی این توافق را نقض کنند و یا تغییر دهند.
وی افزود: بعد از آغاز دولت سیزدهم، دیپلماسی محیط زیست بیشتر از قبل مدنظر قرار گرفت. وزارت امور خارجه نیز همکاری بسیار خوبی داشت و با پیگیریها کار زیادی انجام شد و اجماع بین کشور صورت گرفت.
✓کارگروه زیستمحیطی کشورهای حاشیه خزر تشکیل شود
حسینیپور استاندار مازندران گفت: چالشهای زیستمحیطی که دریای خزر را تهدید میکند و اهمیتی که این دریا برای منطقه دارد، براین اساس راهاندازی کارگروه زیستمحیطی کشورهای حاشیه دریای خزر ضروری است.
سید محمود حسینیپور در دیدار با دستیار وزیر امور خارجه در امور دریای خزر در استانداری مازندران اظهار کرد: دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و پهنه آبی مهم برای کشورهای همسایه به توجه بیشتری برای حل مسائل زیستمحیطی نیاز دارد که این امر با ایجاد یک کارگروه مستقل زیستمحیطی با حضور کشورهای همسایه این دریا قابل پیگیری است.
وی افزود: ما در مازندران آمادگی کامل برای برگزاری همایش بینالمللی کشورهای حاشیه خزر و پرداختن به مسائلی مانند چالشهای زیستمحیطی این پهنه آبی مهم را داریم و از هرگونه همراهی و برنامهریزی برای کمک به برگزاری نشستها و رویدادهایی که به کاهش مشکلات و چالشهای این دریا و افزایش بهرهمندی اصولی و سودمند کشورهای همسایه از خزر استقبال میکنیم.
نماینده عالی دولت در مازندران خاطرنشان کرد: مازندران دبیرخانه دیپلماسی آموزشی کشور است و با توجه به این ظرفیت موجود در استان، در این حوزه هم میتوانیم با کشورهای همسایه حاشیه دریای خزر در حوزه آموزشی و پژوهشی فعالیتهای مشترک انجام دهیم.
حسینیپور همچنین از برنامهریزی برای ازسرگیری فعالیت یک فروند کشتی تحقیقاتی در دریای خزر خبر داد و گفت: با توجه به ضرورت انجام مطالعات میدانی درباره شرایط زیستمحیطی و آلودگیهای دریای خزر، بهزودی یک کشتی تحقیقاتی که مربوط به مرکز تحقیقات اکولوژیک دریای خزر است بازآماد (اورهال) میشود تا بتواند همه مسائل مربوط به دریای خزر از جمله سنجش میزان آلودگی آب دریا در نواحی مختلف را پایش و رصد کند.
وی افزود: این کشتی مسائلی مانند رصد میزان پسروی آب دریا و اولویتهای فنی و علمی دیگر مرتبط به دریا را نیز به صورت علمی بررسی میکند و نتایج آن در اختیار دستگاههای اجرایی قرار خواهد گرفت.
استاندار مازندران در بخشی از اظهارات خود نیز به ظرفیت مازندران برای افزایش روابط بینالمللی با کشورهای همسایه دریای خزر به ویژه روسیه اشاره کرد و گفت: تا کنون گامهای مهمی برای تقویت روابط بین مازندران و کشورهای همسایه دریای خزر برداشته شده که دستاوردهای مطلوبی نیز به همراه داشت. با توجه به این ظرفیتهای موجود برای مازندران خواستار تقویت جایگاه وزارت امور خارجه در مازندران هستیم.
حسینیپور اظهار کرد: روابط خوبی با برخی مناطق و استانهای همسایگان خزر داریم و پیگیریها برای افزایش این مراودات و به سرانجام رسیدن آنها نیز ادامه دارد. معتقدیم که در این مسیر ایجاد کنسولگری روسیه در مازندران میتواند به تقویت روابط کمک شایانی کند.
وی تصریح کرد: ما راهبردی دقیقی در حوزه کشورهای همسایه دریای خزر داریم که میتواند به افزایش تبادلات تجاری بین شمال ایران و به ویژه مازندران با بازار حوزه CIS منجر شود.
پخش آلاینده های نفتی در دریای خزر بیشترین غلظت را در سواحل آذربایجان و خزر شمالی نشان می دهد. ایران بر خلاف چهار کشور دیگر ساحلی فعالیت نفتی قابل توجهی در دریای خزر ندارد و به دلیل شیب و جریانهای آبی دریای خزر بیشتر آلودگی های نفتی ابجاد شده در آن متوجه ایران است.