تیرنگ نیوز- مجید ساجدی فر: «کسی به فکر میانکاله نیست/ کسی نمی خواهد باور کند که میانکاله دارد می میرد/ که قلب میانکاله در زیر آفتاب ورم کرده است/ که ذهن میانکاله دارد آرام آرام / از خاطرات سبز تهی می شود/ میانکاله تنهاست*/…»
فقط در سال جاری، تاکنون یازده آتش سوزی در پناهگاه حیات وحش میانکاله رخ داد که آخرین آن به تازگی در یک روز تعطیل رخ داد، در ۱۳ آبان. بر اساس اعلام محیط زیست مازندران، این حریق چهار هکتار از پوشش گیاهی این منطقه حفاظت شده را تبدیل به خاکستر کرد که ۶۰ درصد پوشش گیاهی آن سازیل و۴۰ درصد نیز درخت گز بوده است.
البته پیش از این و در همین فصل پاییز در دوم مهر ماه نیز میانکاله دچار آتش سوزی شده بود و محیط زیست، وسعت آن را چهار هزار متر مربع و نوع پوشش گیاهی آن را درختان انار اعلام کرده بود.
همه این ها در حالی است که تالاب میانکاله یکی از بهترین و محبوب ترین مقصدهای پرندگان مهاجر است. این تالاب بین‌المللی که به بهشت پرنده نگری ایران هم معروف است، بخشی از برنامه‌های پیشگام حفاظتی یونسکو نیز محسوب می شود.
مطالعات و شواهد انجام شده، حاکی از آن است که با توجه به زیستگاه‌های مختلفی که در مناطق مختلف تالاب قرار دارند، انواع پرنده‌ها به سمت این تالاب پرواز می‌کنند تا در آنجا مستقر شوند.
پرندگانی چون قوها و پلیکان‌ها، اردک سرسبز و سرحنایی، اردک تاجدار، مرگوس‌ها، غاز خاکستری و پیشانی سفید، اردک تاجدار، باکلان کوچک، اردک سرسفید، مرگوس بزرگ، سنقر تالابی، زنبور خوار، سنقر خاکستری، دلیجه، سنگ چشم، طاووسک، غاز پازرد، عروس غاز، گیلانشاه، قار، پرلا، کاکایی، پرستوی دریایی، بحری، پیغوی کوچک و چرخ‌ریسک دم‌دراز و… از جمله مهاجران هر ساله میانکاله هستند.
حقیقت این است این تالاب زیبا و کم نظیر کشور، سالهاست حال و روز خوشی ندارد و می توان گفت همه جای آن درد می کند. از مرگ و میر پرندگان، آتش سوزی های مکرر و بی مهری مسئولان گرفته تا دست درازی های قاچاق چیان، جولان مافیای قدرتمند گراس و بی تفاوتی بومیان!
بیش از دو ماه از گفتگوی مفصل ما با حر منصوری دبیر انجمن میانکاله درباره آتش سوزی های متوالی میانکاله (اینجا بخوانید) می گذرد، اما وقتی برای کسی یا سازمانی اهمیت ندارد، هزار گفتگو و تحلیل و گزارش فایده ای ندارد. وقتی کسی نمی خواهد بشنود، نمی خواهد باور کند، نمی خواهد ببیند، چه بگوییم… «در خانه اگر کس است یک حرف بس است».
به تصور حر منصوری دبیر انجمن دیده بان میانکاله در 10 سال گذشته یک سوم طبیعت 22 هزار هکتاری قسمت خشک میانکاله از بین رفته و این یک فاجعه بزرگ است و عجیبا نه کسی برکنار می شود نه کسی استعفا می دهد و نه …
خوبی میانکاله این است که اطفای حریق آن به دشورای اطفای حریق جنگل زاگرس و پارک جنگلی گلستان نیست میانکاله نه جنگل انبوه دارد و نه راه دسترسی دشوار. به اذعان دبیر انجمن دیده بان میانکاله اگر در وسط منطقه (کیلومتر 35 که به میان قلعه معروف است امکانات لازم را تعبیه کنند در مدت زمان 45 دقیقه می توان حریق های آشوراده را هم پوشش داد و جلوی هر نوع فاجعه ای را گرفت. چرا که در آتش سوزی های میانکاله همیشه مشکل زمان، وجود داشته یعنی امکانات دیر به منطقه رسیده و می شد هر آنچه که نبایست بشود.
در8 ماه گذشته 11 آتش سوزی در میانکاله صورت گرفته است. مطمئنا این حریق ها در حیات وحش، اثر منفی دارد چرا که زادآوری در فصل بهار صورت می گیرد و حریق موجب از بین رفتن بسیاری از بچه حیوانات می شود. ضمن اینکه خزندگان و جوندگان گوناگونی در منطقه زیست می کنند که اینها نیز بسیار آسیب پذیر هستند، حتی پرندگان و حیواناتی که امکان فرار دارند در مقاطعی در تشخیص مسیر دچار اشتباه می شوند و در دام آتش می افتند. به گونه ای که با هر حریق، بسیاری از حیوانات را از دست می دهیم.
آتش سوزی ها دلایل مختلفی دارد که بخشی از آن ها سهوی و یکسری نیز عمدی هستند. از مافیای کاشت گراس و برخی ذی نفعان میانکاله و صیادان پرندگان شکاری یا بازگیرها گرفته تا مدعیان ملک در میانکاله و برخی بومی منطقه و گردشگران و رهگذران منطقه.
که هر وقت اراده کنند می توانند با خیال آسوده بیایند نقطه دلخواه با مساحتی دلخواه را دچار حریق کنند و بروند پی زندگی شان!
حال که حوصله یا توانایی حفاظت و کنترل امور را ندارید، حداقل انتظار این است مثل همه جای دنیا در کشورهای عموما پیشرفته از تجهیزاتی استفاده کنید که خطر دود را از دور تشخیص می دهد. یعنی آنتن ها یا سنسورهایی را در فواصل جغرافیایی مختلف در جنگلها و مناطق حفاظت شده نصب کنید و اینها به محض مشاهده دود، منطقه ی وقوع را مشخص می کنند و در کمترین مقطع زمانی، گروه های مربوطه را در جریان قرار می دهند تا اقدامات لازم انجام گیرد. میانکاله اکنون بیش از هرچیز، به این سامانه نیاز دارد و البته مسئولان دلسوز محیط زیست و پیگیر ماجرا که گویا فعلا یافت نمی شود!
کاش میانکاله یک شبه جزیره نبود. کاش یکی از بهترین و محبوب ترین مقصدهای پرندگان مهاجر نبود. کاش یک تالاب بین‌المللی نبود. کاش بهشت پرنده نگری ایران نبود، کاش یک باغچه بود، یک باغچه کهنه، گوشه حیاط که کفر یک گیاه او را آلوده کرده باشد…
*برگرفته از شعر باغچه، فروغ فرخزاد
بیشتر بخوانید:
مرز منابع ملی از مستثنیات در محدوده ذخیره گاه زیست کره میانکاله تحدید و تثبیت نشده است
سیر تا پیاز حریق های متوالی میانکاله/ جولان قاچاقچیان و مافیای گراس در شبه جزیره!
میانکاله؛ بهشت پرنده نگری ایران
