تیرنگ، رقیه سعیدی‌نژاد:
سالهاست در رسانه‌ها بانگ مهاجرت جوانان و اکنون نوجوانان بااستعداد و آینده ساز در استان مازندران و کشور به گوش می‌رسد رتبه‌های برتر کنکور سالهای گذشته و مخترعین و متفکرین در سنین پایین که می‌توانند برای جامعه ایرانی مفید باشند قصد مهاجرت دارند. این نیروهای بالقوه جامعه در شرایط پایدار و ناپایدار فقط عزم رفتن به کشورهای توسعه یافته یا نیمه توسعه یافته دارند و حاضرند با شرایط سخت کنار بیایند چون آینده‌ای برای خود در اینجا نمی بینند.
بسیاری از جوانان مستعد و توانمند در حالی از ایران مهاجرت می‌کنند که آینده خود را در این جامعه در هاله ای از ابهام می بینند و گمان می کنند که در باغ سبزی که در آن کشورها برایشان نشان داده اند بهتر از این است که در اینجا بمانند. آنها تصور می کنند قرار است با استعداد و توانایی هایی که در ایران نادیده گرفته شده است نامشان در مراکز علمی معتبر و مشهور دنیا در کنار دانشمندان و اندیشمندان طراز اول جهان و حتی بالاتر از آنها دیده شود. جوانان نخبه ایرانی که در داخل کشور به دلیل بی اعتمادی مسئولین نسبت به نسل پویا و با استعداد جوان، از داشتن کمترین امکانات هم محروم بوده‌اند در دنیای رنگارنگ غرب می توانند از فرصتهای نابی برخوردار شوند ولی آنها نمی دانند حتی اگر مهاجرت موجب دسترسی به زندگی بهتر شود این دستاورد چندان هم ساده و آسان نخواهد بود و مشکلات عدیده ای به همراه خواهد داشت. مازندران یکی از چند استانی است که علی رغم داشتن مواهب الهی بسیار غنی و داشتن جوانان با استعداد و توانمند شاهد مهاجرت گسترده جوانان دانا و مستعدی است که هیچ آینده روشنی برای خود در استان نمی بینند . این استان به علت نواقص زیاد که در صنعت و معدن و کشاوزی دارد نتوانسته پاسخگوی نیاز جوانانش باشد. جوانان مستعد و تحصیلکرده این استاد با هوش سرشار و انرژی بالایی که دارند جایی برای ارضای حداقل نیاز های خود نمی بینند و با فروش زمین های اجدادی خود به قصد مهاجرت برای خود آینده ای زیبا و درخشان در خارج از این جامعه متصور هستند. این واقعه زمانی در حال وقوع است که ایران با مشکل جمعیت جوان و نوجمعیتی مواجه است و این مهاجرت های چشمگیر می تواند در آینده نزدیک به معضل بزرگی تبدیل شود. این هجم از مهاجرت به عنوان هشدار جدی برای برنامه ریزان و مسئولان کشور و استان نیازمند بازنگری و بررسی بسیار عمیق دارد.
آمارهای غیر رسمی نشان می دهد خیل عظیمی از نوجوانان و جوانان مازندرانی به مهاجرت فکر می کنند چرا که این روز ها دعوت نامه های زیادی از موسسات مهاجرتی خارج از کشور برای نوجوانان مستعد می آید که از سنین نوجوانی شرایط مهاجرت برایشان مهیا است و این امر موجب شده است خانواده ها به فکر مهاجرت نوجوانانشان به خارج از کشور باشند. لذا مسئولین باید هرچه سریعتر شرایط بهتری برای این نوجوانان و جوانان در استان و کشور فراهم آورند و این بحران را به طور جدی مورد توجه قرار دهند. مادر یکی از خانواده هایی که تنها یک فرزند دارد و او را برای مهاجرت مهیا می کند به خبرنگار ما گفت: من فقط یک پسر دارم که تازه دبیرستان را به اتمام رسانده است اما علی رغم هزینه های زیادی که برایش انجام دادم در کنکور نتوانسته رتبه قابل توجهی کسب کند و رشته تحصیلی دلخواهش را انتخاب کند ولی در موسسه تحصیلی یکی از کشورهای اروپایی موفق شد همان رشته تحصیلی را انتخاب کند و ما زمین اجدادی مان را فروختیم تا اورا به خارج بفرستیم چون در ساری هیچ آینده شغلی مناسبی هم برایش نیست اگر قرار هست مهاجرت داشته باشد بهتر است خارجی باشد.
جوان دیگری که اختراعی داشت و در این استان او را جدی نگرفتند به خبرنگار تیرنگ چنین گفت: من برای خودم متاسفم چون با تیم هم دانشگاهی ام توانستیم در مقطع ارشد یک ربات طراحی کنیم و دانشگاه فقط به عنوان یک کار دانشگاهی نگاه کرد و هیچ امتیازی برای ما قائل نشد بعد از مدتی که برای چند کشور فرستادیم دوتا شرکت بزرگ خارجی به ما تقاضا دادند که به آنجا برویم و الان همه گروه ما که توانایی بالایی داریم در حال مهاجرت هستیم ولی خیلی دوست داشتیم در کشور خودمان و برای هم میهنان خودمان کار کنیم حیف که مارا جدی نمی گیرند ونمی خواهند.
یکی از باغداران به خبرنگار ما گفت: ما در مازندران تعدا زیادی جوان مستعد فارغ التحصیل در رشته کشاورزی داریم اما هنوز نتوانستیم معضلات کشاورزی و باغداری را حل کنیم و محصولاتمان را در سطح استانداردهای جهانی بالا ببریم اگر قرار بر مدرک گرایی باشد خب بدون هزینه های دانشگاهی به جوانان مدرک بدهند چرا این همه هزینه روی شانه جامعه می گذارند سواد وتخصص با مدرک فرق دارد ما دائم داریم فریاد می زنیم به داد ما برسید جوانان مستعد رشته های کشاورزی را بسیج کنید مشکلات آفت ها را حل کنند راهکار های مناسب برای هدر نرفتن آب و خاک بدهند اما مسئولین استان دنبال سیاسی بازی هستند و دلسوز نیستند خب چه انتظاری داریم جوانان ما مهاجرت نکنند چه آینده ای برایشان ترسیم کردیم . جوانی که تا حالا بیل را لمس نکرده فردا چگونه بخواهد در زمین اجدادی اش کار کند قطعا می فروشد و مهاجرت می کند از مسئولین استان و کشور خواهش می کنیم کمی جدی تر به فکر باشند.
مدیر یکی از دارالترجمه های ساری می گوید: از سه سال گذشته تا کنون مدارکی که برای ترجمه می آورند بسیار زیاد شده است عده از خانوارها به خاطر آینده یک فرزند کلا در حال مهاجرت هستند برخی ها دوتا فرزند را می فرستند برخی ها در خارج از کشور ملک می خرند تا اقامت بگیرند حتی گرفتار کلاهبرداران هم می شوند. برخی ها بیزینس و تجارت راه اندازی می کنند فقط به خاطر اینکه معتقدند در این استان و در ایران جایی برای نسل جوان نیست و عمر جوانشان به هدر خواهد رفت سرمایه های کشور را خارج می‌کنند تا آینده بسازند . این خیل عظیم مهاجرت در استان مازندران نگران کننده است نیروی جوان و آماده به کار در حال رفتن است و ما از آینده می ترسیم حتی زن و شوهر جوان با هر مشقتی می خواهد بروند یک کشور دیگر و فرزندش را آنجا بدنیا بیاورد که بتواند تابعیت بگیرد قبلا قانون مهاجرت هم سخت تر بود و هم تعداد ریجکتی ها بیشتر بود در حال حاضر انگار بخواهند نخبگان را از ایران خارج کنند تسهیلات بیشتری می‌دهند تا نوجوانان و جوانان مهاجرت بیشتری داشته باشند بسیار نگران کننده است .
مسئول یک کارکاه کوچک گفت: من ۱۲ تا کارگر داشتم که بعداز دوران کرونا اغلب رفتند الان ۵کارگر دارم هر روز ۴ یا ۵رکارگر افغانی به من مراجعه می کنند برای کار که علی رغم نیازم آنها را استخدام نمی کنم این مراجعه عظیم کارگران افغانی برایم بسیار ترسناک شده است و دائم از خود می پرسم پس نیروی کار ایرانی کجاست این تعداد کارگر افغانی چرا برای کار مراجعه می کنند به گمانم به جایی برسیم که باید زبان افغانی یاد بگیریم و رسومات افغان ها را بیاموزیم نیروی جوان ما دیگر کار یدی نمی کند چون خود را تحصیل کرده میداند و به دنبال کار راحت هست متاسفانه تحصیلگردگان ماهم متخصص نیستند و فقط سواد کتابی دارند خوب حرف می زنند ولی خوب کار نمی کنند و اغلب تا به در بسته می خورند قصد مهاجرت می کنند مهاجرت بی تخصص ها به کشور ما و مهاجرت متخصص ها از کشور ما بسیار چشمگیر است باید به طور جدی برنامه ریزی شود و مسئولین زنگ خطر را بشنوند.
جوانی که کارمند شهرداری است می گوید: ۸ سال است به صورت قراردادی در شهردادری کار می کنم و هر دفعه حقوقم را با تاخیر پرداختدمی کنند یک فرزند دارم و ماشین و منزلم را فروختم و حساب خارجی گذاشتم تا بتوانم مهاجرت کنم از دیگران خواهش میکنم به من پول بدهند تا حسابم فعال شود همسرم هم با مدرک فوق لیسانس نتوانست کار مناسب پیدا کند برای مهاجرت اقدام کرده ام و تا دوسال آینده از مازندران می روم زندگی در ایران سخت شده است تورم و گرانی کمرمان را شکسته و حقوق مکفی هم نداریم وام هم دیگر نمی دهند حالا که قرار است سختی بکشیم برای آینده بهتر برویم جایی که لااقل بدانیم فرزندمان آسایش خواهد داشت میدانیم بسیار سخت خواهد شد و چندسالی باید اذیت بشویم . پسردایی ام که در یک کشور دیگر زندگی می کند می گوید:در این کشور تورم ثابت است و با برنامه ریزی می توانی چند سال آینده را طراحی کنی در اینجا ما هرچه برنامه ریزی می کنیم با یک تصمیم نابجا تمام رشته هایمان پنبه می شود دیگر خسته شدیم، همسرم یک مهارت فنی را آموزش دید و الان در کشور دیگری پذیرفته شد من هم در حال آموزش هستم بعداز اتمام دوره تخصصم مهاجرت می کنیم.
این دلگویه های بخش کوچکی از جامعه ما بود که در این گزارش به داستان مهاجرت پرداختیم . توصیه من به مسئولین استان مازندران و برنامه ریزان کشور این است گروه نخبگان جامعه شناسی و جمعیت شناسی و روانشناسان اجتماعی را فراخوان کنند و به مسئله اشتغال و آینده سازی بپردازند چرا که بانگ ناخوشایند مهاجرت می تواند گوش فلک را کر کند و زمانی به خود بیاییم که دیگر هیچ آینده ای باقی نماند.
