سواد رسانه‌ای مردم یک ضرورت در شرایط فعلی
سواد رسانه‌ای مردم یک ضرورت در شرایط فعلی
در دنیای امروز، رسانه‌ها دیگر صرفاً ابزارهایی برای اطلاع‌رسانی نیستند؛ بلکه به قدرتی تعیین‌کننده در شکل‌دهی افکار عمومی، القای نگرش‌ها، و حتی جهت‌دهی به رفتارهای اجتماعی و سیاسی بدل شده‌اند

 

 

محمد جویباری، مدیرمسئول تیرنگ:

در دنیای امروز، رسانه‌ها دیگر صرفاً ابزارهایی برای اطلاع‌رسانی نیستند؛ بلکه به قدرتی تعیین‌کننده در شکل‌دهی افکار عمومی، القای نگرش‌ها، و حتی جهت‌دهی به رفتارهای اجتماعی و سیاسی بدل شده‌اند. این دگرگونی، مفهومی مهم را در صدر ضرورت‌های فرهنگی و اجتماعی قرار داده است: سواد رسانه‌ای.

سواد رسانه‌ای، توانایی دریافت، تحلیل، تفسیر و ارزیابی محتوای رسانه‌ای است. فردی که از این سواد برخوردار است، نه‌تنها پیام رسانه‌ها را در سطح ظاهری درک می‌کند، بلکه می‌تواند انگیزه‌ها، جهت‌گیری‌ها، و اهداف پنهان در پشت هر پیام را نیز شناسایی کند. در واقع، سواد رسانه‌ای به انسان امکان می‌دهد که صرفاً «مصرف‌کننده‌ی منفعل» اطلاعات نباشد، بلکه به «تحلیل‌گری فعال» و «انتخاب‌گری آگاه» تبدیل شود.

در شرایطی که رسانه‌های دشمن با تولید و توزیع گسترده‌ی اخبار جعلی، شایعات و روایت‌های تحریف‌شده، در پی تخریب روحیه‌ عمومی و تضعیف انسجام اجتماعی هستند، سواد رسانه‌ای مردم به یک ضرورت در شرایط فعلی تبدیل شده است. ترویج بی‌هویت‌گرایی، تزریق یأس و ترس، و ایجاد فضای دوگانگی اجتماعی، بخشی از اهداف جنگ شناختی است که تنها با ارتقاء سواد رسانه‌ای می‌توان در برابر آن ایستادگی کرد.

مردم به‌ویژه جوانان و کاربران فضای مجازی، باید بیاموزند که هر محتوایی ارزش بازنشر ندارد، و هر خبری، ولو با ظاهری جذاب، الزاماً حقیقت را بازتاب نمی‌دهد. «منبع خبر»، «زمان انتشار»، «قالب ارائه»، و حتی «زبان احساسی متن» همه شاخص‌هایی هستند که باید پیش از پذیرش یا بازنشر یک محتوا بررسی شوند.

از سوی دیگر، نهادهای آموزشی، رسانه‌های ملی، و مراکز فرهنگی مسئولیت سنگینی در آموزش عمومی سواد رسانه‌ای دارند. این مهارت باید از سطح مدارس آغاز شده و تا دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و فضای عمومی گسترش یابد. چرا که جامعه‌ای با سواد رسانه‌ای بالا، جامعه‌ای مقاوم‌تر، هوشمندتر و آماده‌تر در برابر تهاجمات نرم و شناختی خواهد بود.

در پایان، اگر بخواهیم در برابر جنگ روایت‌ها و موج‌های اطلاعاتیِ هدفمند، ایستادگی کنیم، چاره‌ای جز مجهز شدن به زره دانایی نداریم. سواد رسانه‌ای نه یک انتخاب، بلکه ضرورت امروز ما برای صیانت از آرامش روانی، وحدت اجتماعی، و سرمایه‌ی فکری ملت است.