رقیه سعیدی نژاد
در فرهنگ و ادب مازنی مانند هر جامعه با اصالت و ریشه داری مادر جایگاه بسیار باارزشی دارد چرا که مادران مدیران خودجوش و مربیان اصیلی هستند که در هر شرایطی گوهر گرانبهای انسانیت و ادب را به فرزندانشان آموزش میدهند و در این حوزه اندوخته ها و یافته های تجربی شان چون گنج گرانبهایی بی عذر و منت در اختیار فرزند قرار می گیرد . در گویه مازنی مادر با آوای مار خوانده می شود و مادر همسر را زنمار می گویند در این ضرب المثل که بسیار کاربرد دارد هر جوانی برای انتخاب همسر مناسب و اصیل به چگونگی تربیت آن دختر توجه دارد و در این شرایط اگر قصد جدی برای ازدواج داشته باشد به نوع رفتار و کردار مادر دختر نیز توجه می کند چون معتقد هستند دختر تحت تربیت و تاثیر مستقیم مادرش است و مادری که بسیار خانواده دوست و مومن و متعهد باشد قطعا دخترش را با همین روش پرورش می دهد و اصول اخلاقی و خانواده داری را به دخترش می شناساند حتی دختر با دیدن روش های همسرداری مادرش به خودی خود تربیت مناسب را به صورت تجربی آموزش می بیند و مادر موفق نیز فرزندان موفق و اصیل می پروراند. در قطعه دوم این ضرب المثل که به صورت تک بیت شعر درآمده منظور این است که چون زیبایی و وقار اسب در یالش پیداست حتما به این نکته توجه کنید سپس انتخاب کنید. در هر صورت در هر دو مصرع توجه برای معیارهای انتخاب است که می تواند کمکی برای آدمی باشد.
سالومه زن بَداخلاقی بیّه شِه محله دِله همه اهالی مثال بیّه هرکی خواسِّه بَوِّه فِلانی آدِم بدی هسه گتِه سالومه واری. اِسا چِه وِنه نوم بد در بورده چون وه اونگِدِر که شِه مردی عاروس بیّه شِروع هاکِرده شی فامیلا جا درگیر بهیه ونه مردی مشتی اتّا ریکا بیه سالومه ۳ تا شی خواخِر داشتِه کِه خَله شِه بِرار ره دوس داشتِنه وِشون همه چی همین اَتّا بِرار بیه سالومه دائِم شه مردی ره بر علیه شه مارو پیر و خواخرون تحریک کِرده تا وشون جا دعوا هاکِنه چندسال بوگذِشته وِه خلِه وِشون جا بدی هاکِرده شی خواخِرون جا به هر دلیلی دِشمنی کِرده وشون کار و زندگی دلِه سنگ دِمدائِه برار ره راهی کِرده شه پیر و مار و خاخرون جا پول دَسّی گیته وشون ره پَس نِدا وِشون وَچون ازدواج دله سنگ دِمدائه وشون مَردی ره برعلیه شی خواخِرون تحریک کرده وشون وسط دعوا دمدائه ونه مردی خداسه شه خواخِرون پشتی هاکِنه نِهشته دخالِت هاکِنه. خِلاصه ۲۰ سال از وقتی سالومه بِمو وِشون زندگی دِله بوگذشته سالومه سه تا کیجا داشته و دتا ریکا وشون ازدواج ماقع بَهیه هرکی امو ونه کیجائون خواسگاری تا ونه آوازه ره اِشدوسه گِردِسه. سالومه تازه بفهمسه این همه بدی هاکِرده اینجِه خِدا ونه جواب ره هِدا. ولی وِه خَلِه دسیسه کار بیه بدیه شه محله دله نتونده شه وچون ره شی هادِه بورده شهر نشین بهیه تک تک وَچون رِه شی هِدا و زن هایته ولی بعدِ از چند ماهِ وِنه دامادون و پِسرزنون بفهمِسنِه وه چِتی آدِم هسّه چون ذاتِ بد نیکو نگردد خِلاصه ونه وَچون زندگی دِله اُو دَکتِه این دفعه بورده شِه مردی رِه راضی هاکِرده که پیر اموال ره خاخِرون جا بهیره هاده وَچون ره که وشون مردی کیجاکون ره طِلاق نده با هزار دسیسه شی پیر اموال ره بالا بَکشیه تقدیم دامادون و پسِر زَن هاکِرده تا جِدایی نکِفه ولی آهِ دِل مظلوم این خِشبختی دِنبال دَهیه مجبور بهیه هرچی داشتِه هادِه تا ونه وَچون زندگی بهَم نخِره دَس آخِر اَنده وَچون زندگی دِله دخالت هاکرده که ونه دِتا کیجا طِلاق هایتِنه و اَتا کیجا و ریکاکون ونِه جا قطع رابطه هاکِردنه وه بموندِسه هزاران بدبختی و تنهایی اینجه ونه کَس خِشون تازه بفمِسِنه که زن خواسِنه بَهیرِن وِسِّه زنمار ره هارِشن که چِتی آدِم هسِّه
