تیرنگ، رضا شریعتی:
طرح انتقال آب از غرب به مناطق مرکزی و شرق مازندران با توجه به مدت زیادی که از آغاز عملیات اجرایی و راکد ماندن طرح گذشته، به بازنگری نیاز دارد و لازم است که تجدیدنظر در مورد جزئیات این طرح انجام شود.
استـان مـازندران بـه یمن رطـوبت دریـا و ریزش بـاران یکی از حاصلخیزترین استان های کشور است.
شرایط اقلیمی موجود، رودخـانههـای فـراوانی را در این منطقه جـاری ساخته و سفرههای گستردهای از آبهای زیرزمینی را فراهم ساخته است.
نقـش حیـاتـی آب و تـاثیر چشمگیر آن در بـرنـامه ریـزی زیربنـایی کشور ایجـاب می کند تا منـابع مختلف آبی استان از آبهای سطحی و زیـرزمینی تا بقیه منابع کنترل کیفی و کمی شـده و ذخیـره سـازی شود.
یکی از اهداف مهم اجرای این طرحها نظیرطرح انتقال آب از غرب به مناطق مرکزی و شرق مازندران تامین آب بخش کشاورزی و شرب اعلام شد.
آن طور که در رسانههای مازندران آمده است در سال 74، هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت ایران، درمراسم بهره برداری از سدعظیم شهیدرجایی، از وزارت نیروخواست تا طرح کاریز(کانال) سراسری انتقال آب مازندران را با سرعت هرچه تمام تر اجرا کند .
رییس جمهوری گفته بود: باتکمیل این کانال سراسری، 280 هزارهکتاربه سطح زمینهای قابل کشت منطقه افزوده می شود.با اجرای این طرح کار ساماندهی آبهای سطحی استان مازندران پایان و دوره جدید تحول این استان آغاز خواهد شد.
به گفته رییس جمهور وقت تمامی زمین های کشاورزی استان مازندران با تکمیل کانال سراسری انتقال آب و 12 سد و بندانحرافی در دست اجرا در محدوده رامسر تا ترکمن صحرا به زیرکشت خواهد رفت.
وزیر نیرو در آن زمان نیز گفته بود اجرای کانال سراسری انتقال آب مازندران و طرحهای دردست اجرا، 85 درصد از آبهای سطحی منطقه مهار و دراختیار بخش کشاورزی و صنعت استان قرار میگیرد.
✓ ضرورت بازنگری در طرح انتقال آب غرب به شرق مازندران
در این باره دولت سیزدهم برای حل مشکل رفع تنش آبی کشور همه را به میدان کشاند، استاندار مازندران در آخرین اظهارات نسبت به این پروژه گفته است، طرح انتقال آب از غرب به مناطق مرکزی و شرق مازندران با توجه به مدت زیادی که از آغاز عملیات اجرایی و راکد ماندن طرح گذشته به بازنگری نیاز دارد و لازم است که طی یک هفته تجدیدنظر در مورد جزئیات این طرح انجام شود.
یوسف نوری در دومین نشست شورای حفاظت از منابع آب مازندران طی سال جاری که در سالن جلسات شرکت آب منطقهای مازندران برگزار شد، اظهار کرد: در مورد طرح انتقال آب غرب به شرق استان باید ابتدا مطالعات به طور کامل صورت پذیرد و در صورت عملیاتی بودن ادامه طرح، از محل مولدسازی اعتبارات مورد نیاز اجرای آن تامین شود.
وی با بیان اینکه این طرح از نظر فنی به بازنگری نیاز دارد، افزود: پیشنهاد میشود که کارشناسان و مسئولان اجرای این طرح از امروز تا یک هفته آینده اقدامات مربوط به بازنگری در اجزای طرح را انجام دهند و در هفته آتی نتیجه بررسیها ارائه شود تا در مورد این طرح بخش آب استان تصمیمگیری شود.
استاندار مازندران خاطرنشان کرد: برای اجرای این قبیل طرحها باید پیمانکارانی انتخاب شوند که توان مالی مناسب داشته باشند و بتوانند طرحها را با اعتبارات خودشان پیش ببرند تا در صورت بروز تاخیر پرداخت اجرای طرح متوقف نشود.
نوری اظهار کرد: تامین اعتبار از محل قانون مولدسازی داراییهای مازاد دولت نیز برای تکمیل طرحهای نیمهتمام مازندران باید مورد توجه قرار داشته باشد. مازندران آنقدر امکانات دارد که بتواند بدون نیاز به تأمین اعتبار از منابع ملی همه طرحهای نیمهتمامش را تکمیل کند.
نماینده عالی دولت در مازندران تصریح کرد: همه دستگاهها در حوزه آب باید دخیل باشند و با همافزایی به وظایف خودشان عمل کنند. ارتباط بین عناصر و عوامل در این قبیل مسائل مانند به هم پیوستگی تار و پود فرش اهمیت دارد. با توجه به اهمیت این هماهنگی بین نهادها در بخش آب به زودی یک نفر را در این زمینه معرفی خواهم کرد که هماهنگی بین نهادها و دستگاههای اجرایی در حوزه آب را پیگیری کند.
نوری با اشاره به ضرورت اجرای طرحهای مهار آب در مازندران اظهار کرد: کشور ما در اجرای زیرساختهای تأمین آب پیشینهای طولانی دارد. سازهای آبی شوشتر، قناتها و سدهای زیرزمینی نمونهای از زیرساختهای ایجاد شده توسط ایرانیان هستند که اهمیت تأمین و توزیع آب در کشور ما از گذشتههای دور را نشان میدهد.
وی افزود: پیشینیان ما برای مهار آب ساخت سدهای زیرزمینی و قناتها را مورد توجه قرار دادند. اما طی دهههای اخیر با تاثیر از کشورهای دیگر ساخت سدهای رو زمینی را آغاز کردیم. باید کمی به این پیشینه توجه کنیم و به تجربه گذشتگان که در این عرصه مورد استفاده قرار دادند و به ارث گذاشتند برگردیم. در این زمینه دانشگاهها باید وارد عمل شوند و طرحهای نوین را با استفاده از تجربه پیشینیان اجرا کنند.
استاندار مازندران با تاکید بر لزوم فرهنگسازی برای اصلاح الگوی مصرف به ویژه در بخش آب خاطرنشان کرد: اصلاح الگوی مصرف که از تاکیدات مقام معظم رهبری است باید به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. ما هنوز نمیدانیم که با آب شیرین چه میکنیم. یکی از راهکارها در این زمینه گفتمانسازی و فرهنگسازی است که به یک برنامه جامع و عملیاتی نیاز دارد.
نوری تصریح کرد: صدا و سیما و رسانههای مختلف باید در این زمینه ورود کنند و گفتمانسازی و فرهنگسازی را در اولویت فعالیتهایشان قرار دهند. اینجا دیگر اختلاف سلیقهها و نگرش گروههای سیاسی مطرح نیست، بلکه منافع ملی در میان است.
نماینده عالی دولت در مازندران خاطرنشان کرد: در زمینه گفتمانسازی و ترویج فرهنگ مصرفه بهینه خود مردم باید پای کار باشند و به کار گرفته شوند. همانگونه که حساسیت روی محیط زیست در جامعه ایجاد شده و مردم کنشگری میکنند، در بخش آب نیز باید این حساسیت ایجاد شود و مردم مطالبهگر شوند.
نوری بر لزوم جدی گرفتن تصفیه پساب و بازچرخانی آب در واحدهای صنعتی استان تاکید کرد و گفت: نباید اجازه داده شود که در شهرکهای صنعتی ساختوسازهای بدون ضابطه انجام شود. توجه به این موضوع باید یکی از اولویتهای همه دستگاههای مرتبط باشد.
وی با اشاره به میانگین پایین شبکه فاضلاب شهری در مازندران خاطرنشان کرد: در این زمینه لازم است که شهرداریها با جدیت وارد عمل شوند. البته شهرداریهای مازندران نیز با چالشهایی مواجه هستند که باید برطرف شود.
نوری اظهار کرد: تفاوت شهرهایی مانند قم یا مشهد با شهری مثل ساری این است که در آن شهرها اجازه دادند شهرداری کارش را کند، اما اینجا شهرداری با موانع و مشکلات متعدد مواجه است و دخالت در کار شهرداری زیاد دیده میشود.
نماینده عالی دولت در مازندران با اشاره به شهادت رئیسجمهور و همراهانش در سانحه سقوط بالگرد پیشنهاد داد که یکی از سدهای در حال ساخت مازندران به نام شهید رئیسی ثبت شود و گفت: آیتالله رئیسی همواره دغدغه تکمیل طرحهای بخش آب کشور را داشت و هنگام بازگشت از افتتاح یک سد به شهادت رسید.
وی افزود: در سفر دوم ایشان به مازندران قرار بود از سد گلورد بازدید داشته باشد که به دلیل شرایط جوی و باقی ماندن بخشی از طرح، این بازدید لغو شد.
آنچه مسلم است در خصوص این پروژه و پروژههای مشابه انتقال آب پرسشهایی پیرامون این پروژه وجود دارد؛ اینکه آیا ارزیابی گزینهها انجام شده، گزینههای نهادی، حکمرانی، قیمت گذاری، بازار آب و مصرف انجام شده؟ آیا همهی ظرفیتهای موجود مثل کاهش مصرف آب کشاورزی که در مقصد هست، لحاظ شده؟ آیا ما در پایدار سازی منابع آب فکر کردیم؟ آیا فکر کردیم که اگر این طرح اجرا شود در مسیر ما دچار فرونشست نمی شویم؟ نه در زمین و نه در ریل، در تاسیسات دیگر، ایا ارزیابی سازگاری این پروژه با اسناد بالادستی انجام شده یا نشده؟ و امثال اینها…