تیرنگ:
با افزایش دما و وزش باد گرم، خطر آتش سوزی در مناطق جنگلی مازندران ادامه دارد.
آتش سوزی یکی از خسارت بارترین اتفاقاتی است که برای جنگل رخ می دهد، زیرا در مدت کوتاه، عرصه های وسیعی را عاری از پوشش گیاهی می کند، به محیط زیست و خاک ضربه می زند و زندگی موجودات زنده را به خطر می اندازد.
جنگل‌های شمال ایران اغلب از گونه‌های پهن برگ تشکیل شده است که حساسیت کمتری در مقایسه با سوزنی برگان در مقابل آتش سوزی دارند زیرا رزین و صمغ موجود در سوزنی برگان، شدت آتش را بیشتر می کند.
از این نظر خطر آتش سوزی در شمال ایران به اندازه ای که در جنگل‌های سوزنی برگ غرب فرانسه یا آمریکا یا منطقه مدیترانه روی می دهد، نیست.
اما به دلیل کمبود سطح جنگل در ایران و این که جنگل‌های شمال، تنها جنگل انبوه کشور محسوب می‌شود، خطر آتش سوزی در این جنگل‌ها را باید جدی گرفت و این امر بویژه بر اثر تغییرات آب و هوایی از جمله خشکی و گرمای کم سابقه که امسال رخ داده است اهمیت زیادی می یابد.
علت بسیاری از این حریق ها معلوم نمی شود، ممکن است دام دار یا شکارچی یا گردشگری که برای پخت غذا آتش روشن کرده است، آن را به طور کامل خاموش نکند و براثر وزش باد و خشکی برگ ها و خرده چوب های کف جنگل، آتش گسترده رخ دهد.
البته برخی از آتش سوزی ها نیز به عمد و با هدف تصرف زمین یا انتقام گیری از ادارات منابع طبیعی صورت می گیرد.
تاثیر واضح آتش بر درختان و گیاهان کف جنگل است، ولی حریق، آثار مخرب زیادی هم بر خاک جنگل دارد و چون حیات درختان وابسته به خاک است، از بین رفتن خصوصیات لازم خاک باعث بروز اخلال در رویش گیاهان جنگل می شود.
✓احتمال وقوع آتش در روزهای آینده
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران نسبت به احتمال بروز آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های این منطقه و لزوم آمادگی دستگاه‌های مسوول در این خصوص هشدار داد.
مهرداد خزایی پول با اشاره به افزایش دمای هوا و استمرار آن در روزهای آینده گفت که احتمال وقوع آتش سوزی در برخی از عرصه های جنگلی در این مناطق وجود دارد.
مدیرکل منابع طبیعی با بیان اینکه همه نیروها برای مهار حریق احتمالی به حالت آماده باش در آمده اند به مردم هشدار داد تا از روشن کردن آتش در دامنه و حاشیه جنگل‌ها و مراتع خودداری کنند.
وی افزود: برای پیشگیری از وقوع آتش سوزی در این عرصه‌ها در ابعاد مختلف اقدامات لازم صورت گرفته است اما همکاری مسافران، گردشگران و مردم دراین حوزه بسیار موثر است.
خزایی پول اظهارداشت : در صورت مشاهده و یا اطلاع از حریق در اراضی منابع طبیعی، مردم با شماره‌های ۱۳۹ و ۱۵۰۴، شماره تلفن‌های امداد جنگل و مرتع تماس بگیرند.
✓آتش سوزی باعث نابودی اکوسیستم جنگلی می‌شود
مصطفی نادری مدرس دانشگاه و فعال محیط زیست در این رابطه اظهار کرد: آتش سوزی‌ها اثرات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دارند و به تدریج باعث نابودی اکوسیستم‌های جنگلی و نابودی طبیعت منطقه می‌شوند.
وی گفت:در بلند مدت این اثرات زیست محیطی به مسئله اقتصادی و سپس اجتماعی و حتی در نهایت می تواند به مسائل امنیتی برسد و ما در هر نقطه‌ای بتوانیم جلوی این سیر را بگیریم، برد محسوب می شود، چرا که اثرات مخرب آن می تواند بر نسل‌های آینده ما به شدت تاثیر بگذارد به نحوی که نسل‌های آینده چیزی به عنوان جنگل‌های زاگرس یا جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور به چشم نخواهند دید.
✓عوارض جانبی آتش سوزی جنگل ها
وی درباره عوارض جانبی آتش سوزی جنگل‌ها گفت: مهم‌ترین عارضه‌ای که این آتش سوزی‌ها میتوانند داشته باشد نابودی و کاهش تنوع زیستی است به نحوی که هم در گیاهان و هم در جانوران از لحاظ تعداد و نوع گونه‌ها دچار چالش خواهیم شد و این کاهش تنوع زیستی در دراز مدت باعث می‌شود اکوسیستم‌های جنگلی به سمت اکوسیستم‌های کشاورزی و باغی تغییر پیدا کند و زمانی که این اتفاق رخ بدهد حالتی که میتوان متصور شد این است که پیچیدگی طبیعت و روابطی که در بین گونه‌های گیاهی و جانوری در اکوسیستم جنگلی برقرار است در اکوسیستم باغی به شدت کمتر است که این باعث تسریع روند شکنندگی محیط زیست خواهد شد که یکی از آثار آن گرفتن آفت درختان و جنگل‌های ما است.
نادری بیان کرد: ما جنگل‌ها را به عنوان بزرگترین ذخیره آب‌های زیر زمینی از دست می‌دهیم و دیگر آب‌های زیر زمینی تشکیل نخواهد شد که این امر باعث افزایش سیلاب‌ها خواهد شد.
✓تعامل با مردم بومی یکی از راهکار‌های نجات جنگل‌ها
این فعال محیط زیست درباره توصیه‌های بازدارنده جهت جلوگیری از این آتش سوزی‌ها تصریح کرد: چند راهکار وجود دارد یک مورد این است که سازمان جنگل‌ها و مراتع به عنوان محور اصلی این قبیل مسائل آتش سوزی بایستی تعامل خوبی را با مردم محلی، بومی و فعالان محیط زیست آن مناطق برقرار کنند و بحث مشارکت‌های مردمی را جدی بگیرند.
وی در ادامه گفت: از توصیه‌های دیگر میتوان به آموزش برای جوامع بومی و محلی و برای گردشگران اشاره کرد تا گردشگری مسئولانه رواج پیدا کند همچنین لازم است یگان جنگل‌های ما خود را به ادوات و تجهیزاتی که برای خاموش کردن آتش مورد نیاز است مجهز کند؛ ما نه تنها بالگرد خاموش کردن آتش بلکه حتی ادوات ساده و اولیه را هم نداریم، اکثر این تجهیزات به واسطه کمک‌های مردمی جمع آوری می‌شود؛ سازمان جنگل‌ها و مراتع و حتی محیط زیست چنانچه بودجه برای تامین این لوازم ندارند میتوانند با شرکت‌های متفاوت از قبیل شرکت‌های پتروشیمی و نفت وارد تعامل شوند.
نادری بیان کرد: اصلی وجود دارد که می‌گوید طبیعت خود نگه دار است یعنی اگر انسان به طبیعت ورود نکند طبیعت خود را نگه خواهد داشت و نیازی به نگهداری انسان وجود نخواهد داشت ما باید طوری عمل کنیم که کمترین تاثیر را در چرخه‌های طبیعی داشته باشیم چرا که حتی اگر آتش سوزی به طور طبیعی رخ بدهد میتواند برای بازسازی طبیعت مفید باشد، اما میزان این آتش سوزی‌هایی که منشا طبیعی دارد کمتر از ۵ درصد است و این یعنی بشر باید تا جای ممکن رد پای خود را در طبیعت کم رنگ کند و بهره برداری‌هایی که از طبیعت صورت میگیرد منطبق با اصول اکولوژیک و طبیعی باشد.
مسلم است نمی توان جنگل را تنها با موعظه، شعار و پند و اندرزها حفظ کرد بشر میتواند آن را نجات دهد، اما این در صورتی است که ادامه حیات بر روی زمین را جدی بگیرد و برای نسل آینده اهمیت قائل باشد شاید اگر انسان‌ها ندای کمک برای ادامه حیات نسل‌های پس از خود را می‌شنیدند هرگز تا این حد بی رحمانه با طبیعت برخورد نمی‌کردند و اقدامی برای احیا طبیعت انجام می‌دادند.
