تیرنگ:
استان گلستان با برخورداری از جنگلهای هیرکانی، بهویژه جنگلهای پارک ملی گلستان، یکی از مهمترین و ارزشمندترین منابع طبیعی ایران بهشمار میرود. این جنگلها که قدمتی میلیونها ساله دارند، نه تنها بهعنوان میراثی طبیعی و جهانی ثبت شدهاند، بلکه نقشی اساسی در حفظ تعادل اکوسیستم شمال ایران ایفا میکنند.
✓جنگلهای گلستان؛ ریههای سبز شمال ایران
این جنگلها که از نظر پوشش گیاهی و تنوع زیستی در خاورمیانه بینظیرند، همچون ریههای سبز شمال ایران عمل میکنند. آنها با تولید اکسیژن، جذب دیاکسید کربن، تعدیل دما، و کنترل رطوبت هوا، به حفظ کیفیت زندگی در این منطقه کمک میکنند. بدون وجود این جنگلها، اقلیم گلستان بهویژه در نواحی شرقی و مرکزی، به سرعت دستخوش تغییر خواهد شد و بسیاری از بحرانهای زیستمحیطی، مانند فرسایش خاک، بیابانزایی و خشکسالی، شدت میگیرد.
✓تنوع زیستی؛ گنجینهای در خطر
پارک ملی گلستان که بخش مهمی از این جنگلها را در خود جای داده، میزبان صدها گونه گیاهی و جانوری است و این منطقه یکی از غنیترین تنوعهای زیستی کشور را داراست. نابودی یا تضعیف این جنگلها به معنای به خطر افتادن زیستگاه این گونهها و از بین رفتن بخشی از چرخه طبیعی حیات در شمال ایران است.
✓کارکردهای زیستمحیطی کمتر دیدهشده
جنگلهای گلستان نقشی کلیدی در جلوگیری از فرسایش خاک ایفا میکنند. ریشههای درختان، خاک را حفظ میکنند و مانع از رانش زمین، سیلاب و تخریب منابع آبی میشوند. این جنگلها همچنین منبع تغذیه سفرههای آب زیرزمینی هستند و کاهش آنها میتواند موجب افت کیفیت آب شرب منطقه شود.
از سوی دیگر، این جنگلها همچون سپری طبیعی در برابر گسترش ریزگردها از شرق کشور عمل میکنند و نقش مهمی در مهار پدیدههای جوی و حفظ تعادل اقلیمی منطقه دارند.
✓تهدیدات پیشرو؛ تخریب تدریجی این میراث
متأسفانه در سالهای اخیر، عوامل انسانی مانند قاچاق چوب، تخریب جنگل برای کشاورزی، جادهسازی و ویلاسازی، این اکوسیستم ارزشمند را با خطر جدی روبهرو کرده است. آتشسوزیهای عمدی یا ناشی از بیاحتیاطی، چرای بیرویه دام و بهرهبرداری غیرعلمی از منابع طبیعی، روند فرسایش این سرمایه طبیعی را سرعت بخشیدهاند.
✓لزوم توجه جدی و فوری
کارشناسان محیط زیست هشدار میدهند که اگر روند تخریب این جنگلها متوقف نشود، استان گلستان در آینده نهچندان دور با بحرانهای جدی زیستمحیطی، اقتصادی و حتی اجتماعی روبهرو خواهد شد. دولت، سازمانهای مردمنهاد، رسانهها و خود مردم باید به اهمیت این گنجینه طبیعی بیشتر واقف شوند. حمایت از محیطبانان، افزایش بودجههای حفاظتی، فرهنگسازی و مدیریت علمی میتواند به حفظ این اکوسیستم حیاتی کمک کند.
جنگلهای گلستان تنها یک منبع طبیعی نیستند؛ آنها قلب تپندهی اکوسیستم شمال ایراناند. بیتوجهی به این حقیقت، بهای سنگینی برای آینده به همراه خواهد داشت.