تیرنگ:
افزایش چشمگیر موارد اضافه وزن و چاقی در استان مازندران به مرحله هشدار رسیده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد این استان در صدر چاق‌ترین مناطق کشور قرار گرفته و این روند نگران‌کننده، سلامت جسمی و روانی هزاران شهروند را تهدید می‌کند.
به گفته کارشناسان، تغییر سبک زندگی، تغذیه ناسالم، کاهش تحرک و عوامل روان‌شناختی از مهمترین دلایل این روند افزایشی هستند.
✓زنگ خطر بیماریهای غیرواگیر
کارشناسان حوزه سلامت هشدار می‌دهند که چاقی زمینه‌ساز بسیاری از بیماریهای خطرناک غیرواگیر از جمله دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، کبد چرب، اختلالات هورمونی، افسردگی و حتی برخی سرطان‌هاست.
حسینی مشاور تغذیه و ورزشکار در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت:
«متأسفانه طی دهه اخیر، تغذیه مردم در مازندران به سمت مصرف غذاهای پرچرب، فست‌فود، برنج با روغن زیاد و نوشیدنی‌های قندی رفته است. در کنار آن، کم‌تحرکی و استرس باعث شده بدن فرصت سوزاندن کالری را نداشته باشد.»
وی افزود:
«در برخی مناطق شهری و حتی روستایی استان، کودکان به‌جای بازی‌های فیزیکی، زمان زیادی را پای موبایل و تلویزیون می‌گذرانند که این مسأله هم به افزایش چاقی کمک کرده است.»
✓دولت چه کرده و چه می‌تواند بکند؟
اگرچه وزارت بهداشت در سال‌های گذشته اقداماتی همچون اجرای پایش‌های دوره‌ای در مدارس، آموزش سبک زندگی سالم و محدودسازی فروش مواد غذایی ناسالم در مدارس را انجام داده، اما کارشناسان معتقدند این اقدامات کافی و فراگیر نبوده است.
کارشناسان بر این باورند
«برای مهار روند چاقی، یک برنامه چندوجهی ملی لازم است که آموزش، نظارت، و اصلاح سیاست‌های حمایتی را در بر گیرد. مثلاً لازم است یارانه‌ها به مواد غذایی سالم اختصاص داده شود، فضای عمومی برای ورزش در شهرها گسترش یابد و از تبلیغات محصولات پرکالری در رسانه‌ها جلوگیری شود.»
همچنین
«وقتی یک خانواده با درآمد پایین، غذای ارزان ولی پرکالری می‌خرد، چاقی نتیجه طبیعی آن خواهد بود. بنابراین، ریشه موضوع فقط فردی نیست، بلکه ساختاری هم هست.»
✓راهکارهای پیشنهادی
کارشناسان حوزه بهداشت و تغذیه چند راهکار کلیدی برای کاهش روند اضافه وزن پیشنهاد کرده‌اند:
آموزش تغذیه سالم در مدارس، خانواده‌ها و رسانه‌ها
ایجاد فضاهای رایگان یا ارزان برای ورزش عمومی (مخصوصاً در مناطق کم‌برخوردار)
برنامه‌ریزی تغذیه‌ای برای زنان باردار و کودکان زیر ۷ سال
افزایش مالیات بر نوشابه، چیپس، پفک و فست‌فود
پایش دوره‌ای شاخص توده بدنی برای افراد در سنین مختلف
ترغیب به دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی از طریق طرح‌های شهری
✓علل مهم چاقی
دکتر حسینی در گفتگو با روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت: مهمترین معضلات بهداشتی در سراسر دنیا افزایش بار بیماریهای غیر واگیر از جمله بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا و چاقی و اضافه وزن می باشد که به دلیل تغییرات سبک زندگی در افراد جامعه ایجاد شده اند.
وی گفت: کشور ما ایران و به طبع استان مازندران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مردم استان مازندران در بسیاری از این بیماریها، متاسفانه دارای رتبه های بالایی می باشند.یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در سبک زندگی، تغذیه سالم و انتخابهای غذایی مناسب در جهت پیشگیری از بیماریها می باشد.
معاون بهداشت دانشگاه با اشاره به علل مهم چاقی را دریافت کالری بیشتر از نیاز روزانه عنوان کرد و افزود: کالری موجود در روغن ها بیش از 2 برابر دیگر اقلام غذایی است به همین دلیل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هر ساله در بازه ی زمانی خاصی اقدام به برگزاری پویش ملی تغذیه با هدف ارتقاء آگاهی افراد و ترویج فرهنگ درست تغذیه ای می نماید.
دکتر محدثه حسینی گفت: اسیدهای چرب اشباع شده عمدتا در چربی حیوانی مانند گوشت‌های چرب، غذاهای لبنی و چربی‌ها و روغن‌های سفت مانند کره، همچنین روغن نیمه جامد، روغن نخل (پالم) و روغن نارگیل و اسیدهای چرب ترانس موجود در غذاهای پخته و سرخ‌شده، تنقلات از پیش بسته‌بندی شده و گوشت همچنین غذاهای لبنی از حیوانات نشخوارکننده مانند گاو یا گوسفند وجود دارند. اسیدهای چرب اشباع و ترانس در رژیم غذایی را می توان با سایر مواد مغذی مانند اسیدهای چرب چند غیراشباع، اسیدهای چرب تک غیراشباع از منابع گیاهی، یا کربوهیدرات های موجود در غذاهای حاوی فیبر غذایی طبیعی، مانند غلات کامل، سبزیجات، میوه ها و حبوبات جایگزین کرد.
معاون بهداشت در ادامه افزود: یکی از مهمترین اقداماتی که مردم عزیز استان می توانند در مصرف روغن ها انجام دهند توجه به برچسب مواد غذایی بر روی قوطی روغن ها و توجه به کاربرد روغن ها در هنگام خرید روغن ها هست.
بر روی برچسب می بایست میزان اسیدهای چرب ترانس و اسیدهای چرب اشباع درج شده باشد، همچنین از روغن های مخصوص سرخ کردنی برای سرخ کردن مواد غذایی با درجه حرارت بالا و از روغن های مخصوص پخت و پز برای مصارف خوراکی مثل سالاد یا پختن مواد غذایی با حرارت پایین استفاده شود.
در پایان معاون بهداشت تاکید کرد: از نکات مهم دیگر توجه به سیب سلامت درج شده بر روی مواد غذایی بسته بندی شده می باشد، در صورتی که میزان چربی ماده غذایی ای با رنگ قرمز یا نارنجی ثبت شده باشد می بایست در مصرف آن احتیاط نمود.
✓سخن پایانی
پدیده اضافه وزن و چاقی در مازندران به بحرانی خاموش تبدیل شده که در حال گسترش است. آمار بالای چاقی در زنان، نوجوانان و حتی کودکان، از یک تغییر جدی در سبک زندگی خانوارهای این استان حکایت دارد. این تغییر، اگر مدیریت نشود، در آینده‌ای نزدیک هزینه‌های سنگین بهداشتی و درمانی بر جامعه تحمیل خواهد کرد.
کارشناسان هشدار می‌دهند اگر برنامه‌ای جامع و هدفمند برای پیشگیری و کاهش اضافه وزن در پیش گرفته نشود، در سال‌های آتی نه‌تنها شاهد افزایش بیماریهای غیرواگیر خواهیم بود، بلکه کیفیت زندگی افراد نیز به‌شدت کاهش می‌یابد.
مقابله با اضافه وزن، نیازمند مشارکت همگانی و اراده‌ای ملی است.
