تیرنگ؛
یکی از ویژگی های بارز مازندران، آب و هوای بی نظیر آن است که از آن به عنوان استانی معتدل و به اصطلاح چهار فصل تعبیر می شود. استانی که از لحاظ جغرافیایی در شمال کشور و متصل به دریای خزر واقع شده و همین موضوع باعث شده تا هر ساله، پرندگان مهاجر بسیاری در فصول مختلف سال به ویژه در نیمه دوم سال به مازندران مهاجرت کنند.
بی تردید، تالاب میانکاله یکی از بهترین و محبوب ترین مقصدهای پرندگان مهاجر است. این تالاب بین‌المللی که به بهشت پرنده نگری ایران هم معروف است، بخشی از برنامه‌های پیشگام حفاظتی یونسکو نیز محسوب می شود.
مطالعات و شواهد انجام شده، حاکی از آن است که با توجه به زیستگاه‌های مختلفی که در مناطق مختلف تالاب قرار دارند، انواع پرنده‌ها به سمت این تالاب پرواز می‌کنند تا در آنجا مستقر شوند.
پرندگانی چون قوها و پلیکان‌ها، اردک سرسبز و سرحنایی، اردک تاجدار، مرگوس‌ها، غاز خاکستری و پیشانی سفید، اردک تاجدار، باکلان کوچک، اردک سرسفید، مرگوس بزرگ، سنقر تالابی، زنبور خوار، سنقر خاکستری، دلیجه، سنگ چشم، طاووسک، غاز پازرد، عروس غاز، گیلانشاه، قار، پرلا، کاکایی، پرستوی دریایی، بحری، پیغوی کوچک و چرخ‌ریسک دم‌دراز و… از جمله مهاجران هر ساله میانکاله هستند.
هنوز دو ماه از آغاز پاییز و سرد شدن هوا نگذشته اما حضور پرندگان مهاجر در استان مازندران کماکان ادامه دارد
پرنده نگری شاخه‌ای از بوم گردی یا اکوتوریسم و از محبوب ترین انواع گردشگری با هدف خاص محسوب می‌شود که علاقه مندان زیادی در کشورهای مختلف جهان دارد و این شاخه هنوز در ایران و مازندران جای خود را باز نکرده است.
عطاء الله کاویان مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه بازار فروش پرندگان فریدونکنار از سال قبل جمع‌آوری شده است، گفت: این بازار پس از ۵ دهه فعالیت رسمی سال قبل جمع آوری شد و این اتفاق با تلاش و همکاری بخش‌های مختلف از جمله اصحاب رسانه، مدیران و مسئولان انتظامی امنیتی رخ داد.
وی با اظهار اینکه تاکید هم بر این است که این بازار به همین شکل بسته بماند، ادامه داد: در کنار بسته بودن بازار ما دنبال معیشت جایگزین هستیم و با یکی از افرادی که از فعالان قدیمی صید و شکار پرندگان است توافقات خوبی انجام دادیم و طرح پرنده نگری و معیشت جایگزین را تهیه کردیم.
کاویان گفت: همچنین با جلساتی که بین محیط زیست و میراث فرهنگی برگزار کردیم در حال پیگیری برای واگذاری عرصه از سوی منابع طبیعی برای اجرای طرح پرنده نگری و معیشت جایگزین هستیم و از سازمان حفاظت محیط زیست نیز از این طرح حمایت می‌کند.
در ایران فعالیت پرنده‌نگری امری نوین محسوب می‌شود اما در سالهای اخیر پیشرفت خوبی داشته و افراد زیادی در این عرصه فعالیت می‌کنند و این شاخه هنوز در مازندران که مهد پرندگان مهاجر است، جانیافتاده است.
به اعتقاد صاحبنظران و کارشناسان، برای توسعه این صنعت، چالش‌های محیط زیستی، فرهنگی، اقتصادی و رفاهی، مدیریتی و تبلیغی- بازاریابی وجود دارد. محمد اکبری فعال محیط زیست در مازندران عقیده دارد برای رونق پرنده نگری باید به راهبردهای توانمندساز مشتمل بر فرهنگ سازی، آموزش مستمر، تبلیغات و بازاریابی، ترویج کارآفرینی پرنده نگری، مشارکت افراد بومی و مدیریت مؤثر سازمان‌های گردشگری توجه شود.
وی ادامه داد: تأمین زیرساخت‌های گردشگری، تسهیل تردد قانونی گردشگران خارجی، ارتقای شرایط محیط زیستی، امنیت پایدار، سرمایه گذاری هدفمند و ارتقای ظرفیت میهمان نوازی از جمله مسائلی است که برای رونق این صنعت نوپا باید به آن توجه کرد.
وی با اشاره به چالش‌های زیاد فراروی صنعت گردشگری پرنده نگری، نبود برنامه مدون از سوی سازمان‌ها، کمبود امکانات رفاهی، خدماتی و بهداشتی برای گردشگران، کمبود واحدهای اقامتی و زیرساخت‌های مالی نامساعد را از جمله موانع بیان کرد و گفت: برای رفع این چالش‌ها و توسعه گردشگری پرنده نگری در ایران، کمک و مساعدت چندگانه دولت، نهادهای محلی و مردم مورد نیاز است.
جدای از اتفاقات خوبی که در تالاب های استان از جمله میانکاله رخ داد، متاسفانه شاهد مسائلی چون مرگ دست جمعی پرندگان و خشک شدن بخشی از تالاب ها به دلیل بحران کم آبی بودیم که روند مهاجرت پرندگان را تحت تاثیر قرار داده است. امیدواریم به‌زودی این مشکل حل شده و تالاب زیبای میانکاله و دیگر تالاب های مازندران به روزهای اوج خودش برگردند.
