تیرنگ، سرویس محیط زیست:
طبيعت سرسبز و زيبای شمال کشورمان از جمله جاذبههای گردشگری است که شايد کمتر نقطهای از جهان از چنين طبيعتی برخوردار باشد. یکی از این جاذبهها که در سال ۱۳۹۸ به عنوان مهمترین منابع طبیعی کشور ایران به ثبت جهانی رسید، جنگلهای هیرکانی است.
بر اساس آنچه کارشناسان میگویند مساحت این جنگلها در گذشته حدود 5 میلیون هکتار بود که به تدریج از آن کاسته شد. به طوری که این مساحت تا پیش از ملی شدن جنگلهای ایران 3.4میلیون هکتار و امروزه طبق آمار رسمی سازمان جنگلها و مراتع کشور فقط 1.9میلیون هکتار است. این مساحت حدود یک درصد مساحت کل کشور را در بر میگیرد. جنگلهای هیرکانی از آستارا در شمال استان گیلان شروع میشود و تا گُلیداغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد. بخشی کوچکی از جنگلهای هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.
سهم مازندران به عنوانی استانی که بیش از ۵۰ درصد مساحت جنگلهای هیرکانی ایران را در اختیار دارد در ثبت جهانی این جنگل شش سایت معادل حدود ۴۷ هزار هکتار بوده است این بخشها شامل سایت بولا یا همان جنگل بولای ساری، الیمستان شهرستان آمل، جنگل و از شهرستان نور، سایت کجور نوشهر، سایت خشکهداران تنکابن و چهار باغ مرزن آباد چالوس است.
اما متاسفانه بهـرهبـرداری غيراصولی و بیرويه از جنگل، تغيير كاربري غيرمجاز، قاچاق چوب، آتـش سـوزی و سـامـانـدهـی نامناسب مراكز جمعيتی در داخـل و حـاشيـه جنگلها و ورود پيدا و پنهان انواع پساب و فاضلابهای خانگی و صنعتی به رودخانههايی كه منتهي به دريا میشوند، از جمله علل مهم كـاهـش وسعـت جنگلهای شمـال كشور است که باعث برهم خوردن تعادل طبيعت میشود و اين گونه است كه طبيعت فرياد خشم آلود خويش را در قالب سيل و زلزله و ساير بلايای طبيعی به نمايش میگذارد.
اکنون در همین پیوند قاچاقچیان چوب نیز به جان جنگل های هیرکانی افتادند و به صورت غیرقابل باور آن قدر جسور و بی پروا شده اند که علاوه بر اینکه برای قاچاق چوب به نگهبانان ایست و بازرسی جنگلبانی استان های شمالی به خصوص مازندران از طریق سلاح های سرد و گرم هجوم میبرند، تهدید خانوادگی را نیز انجام می دهند
طبق مستندات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران دستبرد و غارتگری قاچاقاچیان امروز به صورت سازمانیافته و حرفهای انجام می شود، علاوه بر آن تهدیدات این افراد متخلف به نقطهای رسید که افزون بر قاچاق چوب، اقدام به تهدید، درگیری و حتی آسیب رساندن به جنگلبانان و خانواده آنان نیز میکنند.
طبق آمار منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری از سال ۱۴۰۰ تا کنون ۲۸ نفر از جنگلبانان این حوزه در درگیری با قاچاقچیان و متصرفان عرصه های طبیعی مصدوم شدند و یک نفر از حافظان جنگل در منطقه نور نیز به قتل رسید.
بیست و یکم شهریور ماه سال گذشته یکی از جنگلبانان بابلی با حمله تبر یک قاچاقچی چوب از ناحیه دست دچار شکستگی شد و تحت عمل جراحی قرار گرفت و انجام سه حمله شبانه توسط متخلفان و قاچاقچیان چوب با استفاده از سلاح شکاری ساچمهزن به سمت منزل نیروهای جنگلبانی شهرستانهای آمل و گلوگاه طی بیست سوم اسفند سال گذشته تا هفدهم فروردین امسال نمونه هایی از خطر در کمین خانواد های جنگلبانان در این خطه است.
مجروح شدن ۲ تن از نگهبانان ورودی و خروجی بوستان جنگلی ایزدشهر با اصابت گلوله در ۱۲ فروردین سال گذشته، حمله بیرحمانه به ماموران منابع طبیعی در منطقه جنگلی چمستان و انتشار فیلم آن از سوی قاچاقچیان در فضای مجازی و مصدوم کردن یک مامور منابع طبیعی با سلاح سرد از ناحیه سر توسط قاچاقچیان نمونههای دیگری از تخلفات و جرائمی است که قاچاچاقچیان در این منطقه مرتکب شدهاند.
✓ حفاظت از جنگل های هیرکانی تنها با مشارکت مردم امکانپذیر است
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری با بیان این که تنها راه حفاظت از جنگل های هیرکانی که ثبت جهانی یونسکو شده است، گسترش فرهنگ حفاظت از این انفال در بین آحاد جامعه است، گفت: اگرچه یک هزارو ۴۰۰ نیرو در این حوزه مشغول حفاظت و حراست از جنگل های هستند، اما شرایط و موقعیت جنگل های هیرکانی به گونه ای است که استاندارد هر هزار هکتار یک نگهبان اصلا جوابگو نیست.
فتح الله غفاری چراتی، توضیح داد: امروز ارزش بالای چوب سبب شد تا هجوم به طبیعت به حالت سازمان یافته و حرفه ای انجام شود.
وی با اظهار این که مقابله با قاچاقچیان چوب و متصرفان به عرصه های طبیعی فعالیت و ماموریت های حافظان جنگل را به شدت سخت کرده است، تصریح کرد: در حالی که جنگلبانان به شدت با مشکلات معیشتی مواجه هستند و کمترین حقوق مزایا را دارند، تهدید خانواده آنان از سوی قاچاقچیان چوب مزید بر علت شده است.
وی ورود و خروج به عرصه های طبیعی در مازندران را بسیار زیاد و تقریبا غیر قابل کنترل دانست و گفت: به عنوان نمونه فقط در یک عرصه سه هزار هکتاری جنگل که در جلگه مازندران قرار دارد، نیاز به سه هزار نیرو است، موضوعی که اصلا با شرایط امروز کمبود نیروی انسانی همخوانی ندارد.
معاون امور جنگل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه ساری به اهمیت تامین معیشت و اقتصاد جنگلبانان با هدف ایجاد انگیزه بیشتر در حراست از انفال اشاره کرد و گفت: این اداره کل همچنان با کمبود اعتبارات، حقوق و نیروی انسانی و تجهیزات اندک در انجام وظیفه حراست از جنگل های مازندران است.
غفاری با بیان این که چهار هزار کیلومتر مرز بین روستا و جنگل در استان مازندران وجود دارد که حفاظت همچنان سنتی انجام می شود، اظهار داشت: استفاده از تجهیزات و فناوری نوین در حفاظت از عرصه های جنگلی ضروری است که البته استفاده از پهپاد و دوربین های مخفی در بعضی از مناطق جنگلی در دست اجرا است.
وی به دلایل جنگل خواری و تصرف عرصه های طبیعی در مازندران اشاره کرد و گفت: امروز سن قاچاقچیان چوب در استان به زیر ۲۰ سال رسید، اره موتوری شارژی شدند، این موارد ریشه در آسیب شناسی بیکاری، افزایش نرخ تورم، ارزش بالای چوب به همراه نبود قانون بازدارنده دارد.
وی بر لزوم اقدامات پیشگیرانه برای رسیدن اهداف صیانت از عرصه های ملی و کشاورزی مازندران تاکید کرد و افزود: در شرایطی که امکانات و نیرو نداریم، ۷۰۰روستا همجوار جنگل های استان هستند که اصلا به آنان که حامیان اصلی در حراست از جنگل هستند توجه نمی شود.
وی به قاچاق چوب و مشکلات ناشی از آن در مازندران اشاره کرد و گفت: مجازات اصلا بازدارنده نیست، ارزش زمین در مازندران به متری ۸۰۰ میلیون ریال هم رسید، وجود بنگاه املاک غیر قانونی که مانند قارچ در استان رشد کردند، عامل تصرف و تغییر کاربری غیر مجاز زمین های کشاورزی و عرصه های طبیعی استان هستند.
وی با بیان این که با توجه به شرایط اقلیمی استان مازندران که طرفدار ملی و بین المللی دارد، همه باید برای حفظ عرصه های ملی پای کار بیاییم، ادامه داد: اشتهای زمین خواری در مازندران روز به روز بیشتر میشود، باید با آسیب شناسی، اقدامات پیشگیرانه از انفال را عملیاتی کنیم.
✓ جنگلبان خود را به دل حوادث و رویدادهای تلخ جنگل میزند
مهرداد خزایی مدیرکل منابع طبیعی مازندران – نوشهر نیز با اظهار اینکه جنگلبان خود را به دل حوادث و رویدادهای تلخ جنگل میزند تا دامن سبز جنگل و مرتعی از شعلههای افروخته از کینه و جهالت کمتر آسیب ببیند، افزود: جنگلبانان سی سال خدمت صادقانه خود را در زیر درختان جنگل سپری میکنند و با آسیبها و مشکلات زیادی روبرو هستند.
وی با تقدیر از تلاشهای جنگلبانان که در خط مقدم جبهه حفاظت از عرصههای جنگلی و مرتعی در دور دسترس ترین مناطق حضور دارند، افزود: تلاشها و جانفشانیهای آنان سبب حفظ و ماندگاری عرصههای طبیعی و انتقال به نسلها شده است.
✓ شغل جنگلبانی آهنگی زیبا دارد
محمد درویشیان مأمور منابع طبیعی و جنگلبان رامسری با بیان اینکه شغل جنگلبانی آهنگی زیبا دارد، به تلاشهای جنگلبانان در راه حفظ طبیعت و عرصههای جنگلی اشاره و اضافه کرد: بعد از هر آتش سوزی و یا مقابله با متخلفان شاهد هستیم که دستان و بدن آنان تاول زده و زخمی شده است.
وی با بیان اینکه جنگلبان تاپای جان برای صیانت از عرصهها و جلوگیری از تخلفات ایستاده است، افزود: این مساله سبب شده تا در حوادث مختلف شاهد ضرب و جرح همکاران باشیم که حمایت از آنان امری ضروری به شمار میرود.
قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب توسط افراد سودجو در شرایط حساس زیست محیطی که همانند خوره و آفت به جان جنگلهای هیرکانی با قدمت میلیون ساله افتاده است بیانگر نیاز به قانون های جدید برای جلوگیری از قاچاق چوب برای حفظ و نگهداری این عرصههای پراهمیت خدادادی برای نسل آینده است.
