تیرنگ، سرویس محیط زیست:
اهمیت توجه به مقوله درخت و درخت کاری در ایران به گذشته دور میرسد و حتی این موضوع در دین مبین اسلام نیز تاکید شده است.
✓ چند حدیث در مورد اهمیت درختکاری
رسول خدا(ص) در مورد درختکاری و اهمیت آن فرمودند: كسي كه درختي بكارد خداوند نيز براي او در بهشت درختي ميكارد. پيامبر اكرم (ص) در جاي ديگر مي فرمايند: كسي كه درختي بكارد يا چاهي حفر كند يا زمين مرده اي را زنده كند، پس از جانب خدا و رسول (ص) پاداش نصيب او ميشود.(من لا يحضرالفقيه، ج 3، ص 240) امام حسن (ع) نيز فرمودند: نخل و درخت براي خانواده درختكار، بركت است و براي بازماندگان پس از آنان نيز اگر شكرگزار خداوند باشند نيز بركت است.(كنزالعمال، ج 12، ص 339، حديث 35306)
رسول اكرم (ص) فرمودند: هر كسي كه درختي بكارد و درخت ميوه دهد، خداوند به اندازه ميوه هاي آن درخت به او ثواب ميدهد. (مستدرك الوسائل،ج13، ص 460) رسول اكرم (ص) فرمود: هر كسي چيزي بكارد، هيچ انسان و يا مخلوقي از آن نميخورد، مگر اينكه براي كسي كه آن را كاشته صدقه ميباشد. (گلهاي جاويدان، هزار كلمه قصار، ص 341)
با توجه به اهمیت موضوع درخت کاری، طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در اواخر سال ۱۴۰۱ با پیشنهاد سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و با هدف توسعه منابع طبیعی و جنگلی ارائه و از آذرماه سال ۱۴۰۲ اجرای آن به طور رسمی آغاز شد.
در اسناد اعلامی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور احیای جنگلهای موجود، توسعه جنگل توسعه متوسط سالیانه حدود ۳۶۱ هزار هکتار، جنگلکاری و تولید حدود ۲۵۰ میلیون اصله نهال، ایجاد بوستانهای جنگلی، توسعه زراعت چوب جهت تأمین بخشی از نیاز چوبی کشور، کاهش گازهای گلخانهای از طریق ترسیب کربن به میزان هر هکتار ۳۵ تن و جذب و کنترل گرد و غبار به میزان هر هکتار ۲۱ تن اعلام شده است.
همچنین افزایش سرانه جنگل از ۰.۱۷ هکتار به ۰.۱۹ هکتار، افزایش سطح پوشش درختی و جنگلی به میزان ۱.۴۴ میلیون هکتار و جلوگیری از تغییر اقلیم به عنوان دیگر اهداف و خروجیهای مورد انتظار اجرای طرح طی بازه زمانی چهار ساله برشمرده شده است.
این اهداف در اغلب طرحهای کلان کاشت درخت مورد توجه طراحان و مجریان قرار میگیرد ولی نکتهای که در اینجا میتوان مورد توجه قرار داد، این است که مطابق با برخی طرحهای کاشت در سالهای گذشته و همچنین کشورهای دیگر در کنار این اهداف، به موضوعات دیگری مانند تغذیه سفره های آب زیر زمینی بهبود معیشت جامعه محلی و تأمین امنیت غذایی پایدار نیز توجه می شود.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی به ارزیابی این طرح زیست محیطی پرداخته و تاکید کرده است که این طرح در پنج گام اصلی طراحی شده که شامل شناسایی و انتخاب عرصه های کشت، تهیه طرح انتخاب گونه و برنامه اجرایی، تولید نهال استاندارد در نهالستان مربوطه ، کاشت و نگهداری نهال توسط مجری یا پیمانکار و نظارت و ارزیابی است.
در جدول زمان بندی ارایه شده قرار بود در یک سال نخست، نهالستانها در کل استانهای کشور فعال و تجهیز شوند تا بستر لازم برای تولید نهال اولیه فراهم شود و گام اول به انجام برسد.
✓درختها در چه مناطقی کاشته خواهند شد؟
در این طرح مناطق مستعد گونههای جنگلی اقتصادی و دارای محصولات فرعی و بازاری شناسایی و معرفی می شوند تا با مشارکت جوامع محلی جنگل کاری شوند و در ارتقای معیشت این جوامع تأثیر گذار باشد؛ همچنین عرصههای مربوط به کارخانجات و صنایع محدوده و حریم شهرها، فضای پادگانها و عرصه های در اختیار نیروهای مسلح برای افزایش سرانه فضای سبز و مستثنیات اشخاص جهت زراعت چوب، عرصه هایی هستند که برای اجرای طرح نهال کاری مدنظر قرار خواهند گرفت.
بر اساس اسناد موجود، این طرح در مناطقی انجام خواهد شد که میزان بارندگی در آن مناطق بیش از ۳۵۰ میلیمتر باشد که نهالها بعد از کاشت مشکل کمبود آب زیادی نداشته باشند البته طرحهای مربوط به مناطق شهری و حاشیه شهر به منظور ارتقای فضای سبز شهری در کلیه مناطق کشور اعم از خشک و مرطوب اجرا خواهد شد.
با این وجود یکی از الزامات این بخش توجه به آتشسوزیها است.
آتش سوزی هر ساله سطح قابل توجهی از عرصههای جنگلی مازندران را میسوزاند و درختان و گونههای بکر و منحصربه فرد هیرکانی براثر بی احتیاطی گردشگران و مسافران زغال و کباب میشوند.
بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از عرصههای طبیعی و جنگلی شمال کشور در مازندران واقع شده است و آتش سوزی هر سال خسارتهای زیادی به عرصههای طبیعی استان وارد میکند و برخی از گونهها را از چرخه طبیعت حذف میکند.
موسی مقیمیمهر سرپرست ادارهکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری اظهار کرد: در سال گذشته ۳۰ فقره حریق به مساحت ۳۰ هکتار و ۹ فقره حریق در مراتع با وسعت ۳۰ هکتار رخ داد.
سرپرست ادارهکل منابع طبیعی مازندران، خاطرنشان کرد: در برابر ارزش بینهایت جنگلهای هیرکانی شمال کشور اما متاسفانه ما از حداقل اعتبارات برای حفظ و حراست جنگل هستیم.
مقیمیمهر عنوان کرد: در حوزه جهاد کشاورزی آنچیزی که پیش نیاز است منابع طبیعی است و لذا کشاورزی خوب مستلزم منابع طبیعی پویا است.
وی افزود: خاک، آب و هوا سه فاکتور اصلی و کلیدی کشاورزی است که حفظ و حراست از این سه الویت در حوزه منابع طبیعی است.
وی عنوان کرد: در طرح یک میلیارد درخت باید علاوه بر اینکه از نهالهای تولیدشده سال گذشته نگهداری کنیم،باید برای تولید نهال امسال نیز تلاش کنیم.
سرپرست ادارهکل منابع طبیعی مازندران گفت: مشکلات ما در حوزه منابع طبیعی بسیار است و در واقع نداشتههای ما بسیار است.
این مسئول اعلام کرد: منابع طبیعی متعلق به نسل آینده است و لذا همه ما امانتدار نسل آینده هستیم.
مقیمیمهر تاکید کرد: الویت اول ما بحث حفاظت است و باید داشتههای موجود را حفظ کنیم و سپس به سراغ اجرای پروژهها برویم.
وی مطرح کرد: کاشت یک میلیارد درخت و پروژههای آبخیزداری در واقع یک نوع حفاظت فنی از منابع طبیعی است.