تیرنگ، رضا شریعتی:
اسلام ازدواج را پیمان مقدس و میثاق غلیظ می‌داند و رسول خدا آن را سنت و سیره خود می‌داند.
مهمترین و شیرین ترین ثمره‌ی ازدواج، فرزند و ذریه و نسل صالح و مصلحی است که می تواند روشنی بخش چشم والدین در دنیا و عقبی باشد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان در دنیای امروز نیز تزاید نسل و جمعیت یکی از عوامل مهم، کلیدی و تاثیرگذار بر جایگاه یک کشور در سطح بین المللی است. فاکتور جمعیت در کنار شاخصه‌هایی همچون منابع، آموزش، موقعیت راهبردی، وسعت جغرافیایی، توان اقتصادی و غیره برای گروه بندی کشورها به سه دسته‌ی توسعه یافته و در حال توسعه و جهان سوم از اهمیت بسزایی برخوردار است.
به عبارت دیگر به طور قطع و یقین می توان گفت که میزان قدرت و امنیت ملی هر کشوری به مسائل جمعیتی آن کشور پیوند می‌خورد.اما نکته‌ای که بشر به ظاهر متمدن امروز در طی قرن اخیر خواسته و یا ناخواسته به آن مبتلا شده پدیده‌ی پیری و افول جوانی جمعیت است.
در ایران عزیز ما طبق آمارهای رسمی، رشد جمعیت در دهه پنجاه حدود سه در صد بوده اما در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و ۸۰ با دنبال کردن شعار انقباضی (فرزند کمتر زندگی بهتر) این مقدار به شدت کاهش یافته به طوری که در اواخر دهه‌ی ۹۰ به کمتر از ۰/۶ تقلیل پیدا کرده است و این امر حاکی از آن است که متاسفانه کشور در حال افول جمعیتی است.خطر رشد جمعیت در ایران از سال ۱۴۲۰ منفی و تا سال ۱۴۲۹ در دسته کشورهای با جمعیت سالخورده قرار می‌گیرد بطوری که از هر ۳ ایرانی یک نفر سالمند خواهد بود!
پیری جمعیت، تبعات و پیامدهای بی شماری برای کشور به همراه خواهد داشت.از نظر اقتصادی با پیر شدن جمعیت نیروی فعال کار نیز کاهش خواهد یافت و به تبع آن میزان تولید و سطح درآمد افراد روند نزولی پیدا خواهد کرد همین امر باعث می‌شود جمعیت بیشتری به زیر خط فقر کشیده شوند.معمولا نگهداری جمعیتی پیر علاوه بر اینکه هیچ نقشی در تولید و تولید ثروت ندارند و مصرف کننده صرف هستند هزینه نگهداری آنها نیز بیشتر بوده و نیاز کشور به وارد کردن داروهای خاص را بیشتر خواهد کرد.
از نظر اجتماعی با پیر شدن جمعیت کشور و کاهش نیروی کار، سن کار تغییر خواهد کرد و این تبعاتی از قبیل تغییر سبک زندگی خانواده‌ها و در پی آن نارضایتی‌های اجتماعی را در پی خواهد داشت.حتی به علت کاهش جمعیت افراد در سن سربازی، قانون گذار مجبور خواهد بود سن خدمت سربازی را افزایش دهد و همین امر باعث کاهش نشاط و پویایی نیروهای نظامی و ضعیف شدن بنیه دفاعی کشور خواهد شد.
برای برون رفت از این بحران و فاجعه باید فکری کرد.مسلما با وضعیت نگران کننده و ناامید کننده‌ی اقتصادی امروز نه زوج‌های جوان تمایلی به فرزند آوری از خود نشان می‌دهند و نه جمعیت مجرد کشور تن به ازدواج خواهند داد.دلسوزان و نخبگان علمی کشور باید ضمن هشدار به مسئولین اجرایی کشور و فاجعه آمیز خواندن روند پیری جمعیت، راهکارهای مناسب را ارائه دهند،کارگروهی از جامعه شناسان،متخصصان دینی و کارشناسان اقتصادی و اجتماعی تشکیل شود و به فکر تدوین سیاست بلند مدت فرزند آوری باشند و مهم تر از همه با ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت معیشتی مردم از طرف دولت مردم را به فرزند آوری ترغیب و تشویق کرد تا کیان و حدود کشور در قالب ایرانی آباد، جوان،با نشاط و نیرومند در همه ابعاد با قدرت حفظ گردد.
در این پیوند دبیر قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اعلام اینکه ۳۰ درصد جمعیت کشور در سال ۲۰۵۰ میلادی سالمند می‌شوند، از استانهای گیلان، مازندران، اصفهان و تهران به عنوان استان‌هایی یاد کرد که بیشترین درصد سالمندان را دارند.
صابر جباری ادامه داد: از نظر تعداد، استانهای تهران، خراسان رضوی و فارس بیشترین تعداد سالمند را داشته و استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد نیز بیشترین جمعیت جوان را دارند.
وی این نکته را مطرح کرد که اکنون جمعیتی معادل چهار میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در بازه سنی ۳۱ تا ۳۹ سال در کشور مجرد هستند که در دوره سالمندی دچار چالش سالمندی تنها می شوند.
جباری با بیان اینکه ۹۴ درصد سالمندان از بیمه پایه برخوردار هستند، تصریح کرد: ۱۰ میلیون سالمند بالای ۶۵ سال داریم.
دبیر قرارگاه جوانی جمعیت وزارت بهداشت گفت: تداخلات دارویی، مشکلات دهان و دندان، شنوایی، ابتلا به بیماری قلبی و عروقی و دیابت در سالمندان شایع‌تر است.
جباری تاکید کرد: جمعیت کشور در ۴۵ سال گذشته ۱۰ سال پیرتر شده و میانگین سنی افراد جامعه به ۳۴ سال رسیده است، حدود هفت سال فرصت داریم کشور را از سالخوردگی جمعیت نجات دهیم چرا که با این روند رشد جمعیت حدود ۲۰ سال آینده به ازای هر پنج سالمند یک کودک خواهیم داشت.
وی اظهار داشت: در سال ۱۴۳۰ یک سوم جمعیت ایران نیز پیر بوده و بالای ۶۰ سال سن خواهند داشت، باید با افزایش نرخ باروری کشور را از سیاه چاله‌ی جمعیت نجات دهیم.
آمارهای ثبت احوال در ارتباط با جمعیت سه‌میلیون و ۲۸۳ هزار و ۵۸۲ نفری مازندران براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۴۰۰ تعداد موالید در این استان با ۳۵ درصد کاهش از ۴۶ هزار و ۴۶۶ نفر به ۳۰ هزار و ۲۰۳ نفر رسید و میزان باروری کلی هم در استان در این دوره زمانی از ۱.۵ به ۱.۲ کاهش یافت.
✓روند باروری در کشور در سال‌های اخیر شیب نزولی داشته است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت: با توجه به تغییر و تحولات جمعیتی، متأسفانه روند باروری در کشور در سال‌های اخیر شیب نزولی داشته است به گونه‌ای که نرخ باروری کلی از ۲.۱ در سال ۱۳۹۵ به ۱.۶۵ در سال ۱۴۰۰ رسید و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۲۰ جمعیت سالمند کشور حدوداً دو برابر شود که این روند در دیگر کشورها طی ۱۰۰ سال اتفاق افتاده است.
دکتر فرهاد غلامی اظهار کرد: جمعیت جوان و سرمایه انسانی به عنوان مهمترین رکن مؤثر بر توسعه جوامع، بستر خلاقیت و پویایی بوده و توسعه اقتصادی و اجتماعی را برای کشور فراهم می‌کند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تاکید بر اینکه روند سالمندی در کشور ما بسیار سریع‌تر از کشورهای همجوار طی می شود، تصریح کرد: در حال حاضر کشور ما در پنجره فرصت جمعیتی قرار گرفته و برای بهره مندی از این فرصت مستلزم مدیریت صحیح همراه با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، ترغیب فرزندآوری منطبق با سیاست‌های کلی جمعیت و خانواده در راستای افزایش نرخ باروری و موالید به حداقل ۲.۵ طی پنج سال است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران، با بیان اینکه برای داشتن جمعیت جوان باید تاثیر مثبت فرزند آوری در جامعه به درستی تبیین شود، خاطرنشان کرد: ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی، خدمات اجتماعی و آموزشی در چهارچوب قانون جهت ترویج و آگاهی بخشی وجوه مثبت ازدواج، آموزش مهارت‌های دوران ازدواج، فرزندآوری، آثار منفی کم فرزندی در خانواده و کاهش رشد جمعیت، نهادینه کردن هنجارهای صیانت از تحکیم خانواده، ایفای نقش‌های خانواده و مقابله با محتوای مغایر با سیاست‌های جمعیتی، اقدامات و فعالیت‌های متناسب از مواردی است که باید از سوی متولیان امر مورد توجه قرار گیرد.
این مسئول افزود: بازنگری دستورالعمل‌ها و متون آموزشی و ترویجی، ارتقای کیفیت مراقبت‌های بارداری در راستای فرزندآوری و زایمان طبیعی مبتنی بر پرونده الکترونیک سلامت و استقرار راهنماهای بالینی سلامت مادر و جنین، از تکالیف دانشگاه علوم پزشکی مازندران است.
غلامی ابراز امیدواری کرد: با همراهی همه همکاران و دست اندرکاران حوزه جوانی جمعیت بتوانیم در ساختن ایرانی آباد و سرافراز گام برداریم و الگویی شایسته برای آیندگان باشیم
با توجه به اصل بیست و نهم قانون اساسی که حمایت از اقشار مختلف جامعه در برابر رویدادهای اقتصادی، اجتماعی و طبیعی و پیامدهای آن را از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، ناتوانی جسمی، ذهنی، روانی و نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه‌ای و غیر آن (حمایتی و امدادی ) را حقی همگانی می داند، پیشنهاد می‌شود بسترهای لازم در بحث رفاه اجتماعی، تامین اجتماعی و حمایت اجتماعی برای همه اقشار جامعه مهیا شود و سیاست‌های بلند مدت و کوتاه مدتی در قالب نظام هماهنگ سلامت تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شود. در این راستا:
_ حقوق و مزایای بازنشستگان با حقوق و مزایای کارکنان یکسان سازی شود تا حقوق بازنشستگی و خدمات بیمه ای آنان افزایش یابد .
_ بسته‌های آموزشی مادام العمر بر قرار شود تا افراد دوران سالمندی همراه با توانمندی را سپری کنند.
– بازنگری در قوانین اجتماعی صورت پذیرد تا سهم زنان سالمند از منابع درآمدی مانند ارث و … افزایش یابد .
– آگاه سازی جامعه نسبت به نگهداری سرمایه خود تا پایان عمر و عدم واگذاری آن به وراث در طول حیات، جدی تلقی شود
طرح عکس: هادی کاظمی
