تیرنگ::
هفته گذشته سایت زباله عمارت آمل دچار حریق شد، تا یکی از چند ابرچالش استان مازندران همچنان بدون راه حل باقی مانده و حالا به تهدیدی خطرناک بدل شود.
چندی پیش گروه رسانه‌ای تیرنگ چندین بار به مسئولان در خصوص خطرات گاز متان در عمارت آمل در گزارش‌های مختلف هشدار داد و در گزارشی با عنوان قصه پر غصه عمارت آمل نوشتیم که ایران کشوری در حال توسعه است و در آن شاهد افزایش جمعیت درگستره شهرها و آبادی‌ها هستیم. گسترش آبادی‌ها افزایش تولید زباله را به همراه دارد، از طرفی می‌توان گفت نیمی از طلای کثیف زباله‌های تر است که شیرابه ایجاد می‌کنند. اما گره کار کجاست، ما باید تفکیک زباله را جدی می‌گرفتیم. زباله تر را کمپوست و زباله خشک را بازیافت می‌کردیم. اما ما چه کردیم؟!
برای مثال در شهرستان آمل حدود چهار دهه پیش اتفاقی افتاد و محلی برای زباله انتخاب شد که در بالادست رودخانه هراز قرار دارد. رودخانه‌ای که از دماوند سرچشمه گرفته و به دریاچه ی کاسپین می‌ریزد که در کشور چند استان از آن بهره می‌برند. حالا ببینید شیرابه‌ای که به راحتی قابل مشاهده است چه بلایی را بر سرکشور می‌آورد و زیست بوم را دچار چه مشکلاتی خواهد کرد؟!
قصه طولانی سایت زباله عمارت بیش از یک دهه است که سر زبان‌ها افتاده و در خبرها مرور می‌شود. کوه بزرگی از زباله در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر آمل که حدود چهار دهه است روز به روز قامتش بلندتر و حجم زباله‌های انباشت شده‌اش بیشتر می‌شود.
بیش از یک دهه است که با توجه به آغاز ساخت سد هراز در نزدیکی همین سایت زباله، توقف انتقال زباله‌ها به عمارت در دستور کار قرار گرفته است اما در عمل اتفاقی نمی افتد.
نرگس مهدئی، مشاور سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، دارای مدرک دکترای مدیریت بازرگانی-بازاریابی، عضو هیئت علمی دانشگاه، مولف چند کتاب و مقاله در مجلات داخلی و ژورنالهای خارجی و فعال زیست محیطی در آمل در این باره در گذشته به خبرنگار تیرنگ گفته بود که
در عمارت آمل که یک تهدید ملی است زباله حاوی حجم قابل
توجهی گاز متان شده است. زباله هشت شهر به آن وارد می‌شود که قابلیت انفجار را داشته و هر لحظه امکان دارد این بمب ساعتی فعال شود.
او ادامه داد: در خصوص زباله سوز در تهران و برخی کشورها بیشتر از دفن بهداشتی مورد توجه قرار دارد و با استفاده از آن سوخت نیروگاه‌های تولید برق و انرژی را تامین می‌کنند. از طرفی اين روش موثرترين روش دفع زباله است كه در مقايسه با ساير روش‌های دفع به زمين كمتری نياز دارد. اما این روش هم آلاینده‌های خاص خودش را داشته، نیاز به سرمایه فراوان و مخارج سنگین نگهداری دارد.
مردم محلی نیز از لزوم این می‌گویند که باید یکی به داد آمل برسد.
شهریور ماه سال گذشته نیز معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تعیین تکلیف ساماندهی زباله عمارت آمل گفت: این برنامه در کارگروه ملی مدیریت پسماند کشور در ۱۹ بند مشخص و اجرا خواهد شد.
علی سلاجقه در بازدید از پایگاه عمارت زباله در آمل در جمع خبرنگاران بیان کرد: با توجه به اینکه زباله عمارت در محدوده سد هراز قرار دارد ساماندهی این مکان باید به سرعت انجام شود.
وی افزود: در نشست کارگروه ملی مدیریت پسماند که در اواخر مرداد برگزار شد، نماینده وزارت کشور و وزارت نیرو برای ساماندهی زباله عمارت اعلام آمادگی کردند و هیچ مشکل اعتباری وجود ندارد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در گام نخست، ورود زباله به این مکان باید متوقف شود و مراحل بعدی براساس زمانبندی گام به گام انجام می شود.
سلاجقه اضافه کرد: مدیریت شهرستان آمل در جانمایی جدیدی که برای زباله خواهند داشت، به هیچ عنوان نباید در بالادست سد هراز قرار گیرد بلکه خارج از محدوده باشد.
اهمیت موضوع تا حدی بالا بود که رئیس‌جمهور شهید نیز برای تعیین تکلیف آن یک ضرب الاجل ۱۵ روزه تعیین کرده بود. شهید سید ابراهیم رئیسی در چهارمین جلسه «پیگیری ویژه رفع مشکلات تولید» که در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، تعیین تکلیف سایت زباله عمارت آمل و افزایش سرعت ساخت سد هراز را مورد تاکید قرار داد.
دکتر سید ابراهیم رئیسی اظهار کرد: تا ۱۵ روز دیگر استاندار مازندران وضعیت جایابی برای مکان جدید دپوی زباله را حل می‌کند. وزارت نیرو هم کارش را برای پاکسازی و ایزوله کردن محل کنونی آغاز کند. چون زمان نداریم.
وی به جایگاه مهم سد هراز در زمینه تامین آب مورد نیاز کشاورزی و آشامیدنی در مازندران نیز اشاره کرده و گفته بود با توجه به اینکه سد هراز نقش مهمی در زمینه تامین آب دارد، به عنوان یکی از پروژه‌ها و طرح‌های با اولویت سدسازی در وزارت نیرو باید دنبال شود. هر دو اقدام کارهای مهمی است که باید همزمان پیش برود.
متاسفانه جدی نگرفتن هشدارها امروز گریبان آمل و مازندران را گرفت.
عمارت زباله، در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر آمل، منطقه‌ای ۹ هکتاری در محدوده ساخت سد هراز است که از چهار دهه پیش تاکنون محل انباشت انواع زباله‌هاست و حالا به کوهی بلند و متعفن تبدیل شده است که در محور هراز خودنمایی می‌کند.
عمارت که در ابتدا به عنوان سایت دپوی زباله فعالیتش را آغاز کرد و مقرر بود تنها تا ۲۵ سال، محل انباشت زباله ها باشد حالا با گذشت ۴۰ سال، همچنان میزبان زباله‌های آمل بوده و دیگر هیچ کس زورش به جابه‌جایی عمارت نمیرسد.
این دپوی زباله همچنین راه اجرای ۲ پروژه بزرگ ملی (طرح چهار خطه کردن جاده هراز و ساخت سد خاکی هراز) را نیز سد کرده و به تنهایی به یکی از چند مشکل برتر مازندران بدل شده است.
بیش از یک دهه است که با توجه به آغاز فعالیت پروژه سد هراز در نزدیکی سایت زباله شهرستان آمل، توقف انتقال زباله‌ها به «عمارت» در دستور کار قرار گرفته است. دلیل این تصمیم نگرانی از نفوذ شیرابه‌ها به رودخانه و متعاقبا دریاچه سد عنوان شده زیرا این امکان وجود دارد که تا با اتمام ساخت سد و آبگیری آن، کل آب سد غیرقابل استفاده شود.
کارشناسان و مدیران متعددی در این باره اظهار نظر کرده و حتی گاهی با ورود مسئولان قضایی، برای چند روز فعالیت سایت زباله متوقف شده است اما با تعیین همه این شروط و ضرب‌الاجل‌ها و دادن مهلت و خط و نشان کشیدن و اتمام حجت کردن‌ها، همچنان سایت زباله «عمارت» آمل تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
طی سال‌های گذشته همواره مسئولان وعده داده بودند که بحران زباله در آمل پایان می‌گیرد؛ ۴ مرداد ۱۴۰۱ رسانه‌ها از زبان حسینی، فرماندار وقت آمل، نوشته بودند: «موافقت‌نامه طرح ملی فناوری تولید سوخت از پسماند شهری آمل با روش کراکینگ کاتالیستی در معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در تهران تأیید شده است و شرکت مجری قرار است در ظرف یکسال مقدمات لازم برای اجرای پروژه ۵۰۰ تن در روز را فراهم کند. همچنین وی چند ماه قبل در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ از استقرار یک شرکت دانش بنیان برای زباله سوز خبر داده بود».
صحبت در مورد استقرار شرکت دانش بنیان را سید محمود حسینی پور استاندار مازندران آبان ماه ۱۴۰۲ مجددا مطرح کرد. وی در بحبوحه اتمام مهلت دوهفته‌ای رئیس جمهور شهید، با اشاره به اینکه قرار نیست دپوی زباله انجام شود، گفت: بودجه لازم برای زباله‌سوز با ظرفیت ۵۰۰ تن در روز گرفته شده و اگر موقتاً زباله‌ها جایی منتقل شود آن نقطه جدید تأسیسات زباله سوز با فناوری دانش بنیان تأسیس خواهد شد.
قصه سایت زباله عمارت آمل غلیظ‌تر از این چند اظهارنظر مسئولان است. خیلی پیشترها و در سال ۹۰ نیز وزارت نیرو وعده داده بود طی ۲ سال عمارت را تعطیل و مشکل را حل خواهد کرد. بعدها علی نبیان معاون امور عمرانی استاندار مازندران در سال ۹۶ گفت که خوشبختانه برای برطرف شدن مشکل زباله آمل عزم استانی وجود دارد و واگذاری زمین جدید برای ساخت کارخانه زباله سوز بزودی اجرایی می‌شود.
در همین رابطه یوسف نوری استاندار مازندران هم بلافاصله با حضور شورای تامین و ستاد مدیریت بحران در محل حادثه حاضر شد.
سپس مقدمات برای مهار آتش انجام شده اما به دلیل وجود گاز متان آتش سوزی نقطه مشاهده شد.ماشین آتش نشانی از بابل، بابلسر، ساری، آمل ، سرخرود، محمودآباد به محل حادثه اعزام شدند.
اگرچه گروه رسانه‌ای تیرنگ در تماس با مسئولان سعی داشت تا علت را بررسی کند اما تنها ذات الله زارعی فرماندار ویژه آمل در مورد آخرین وضعیت آتش سوزی گسترده در منطقه دپوی زباله عمارت، گفت که با مشاهده دود غلیظ در منطقه عمارت شاهد بروز آتش سوزی در این منطقه بودیم و بلافاصله با حضور عوامل امدادی، اطفای حریق و دیگر عوامل وارد میدان شدیم.
وی با اعلام اینکه تمام تلاش برآن شد تا از سرایت زبانه های آتش به جنگل و محیط های اطراف جلوگیری شود، گفت: با جلوگیری از سرایت شعله های آتش به محیط جنگلی و پیرامون منطقه عمارت، جلوی پیشروی گرفته شد.
البته در این باره گفته می‌شود که گرمای هوا عامل آتش سوزی بوده است.
