تیرنگ نیوز- محمد جویباری: بی شک در سال های اخیر یکی از نگرانی ها و دغدغه های مهم نشریات کشور، گرانی های پی در پی کاغذ و هزینه های هنگفت چاپ بوده است. موضوعی که ماهیت آن ها را به شدت تحت تاثیر قرار داد و حتی می توان گفت نشریات را به حاشیه و انزوا برده است.
در حالی که در همه دنیا، نشریات علیرغم گسترش روز افزون فضای مجازی، اهمیت و جایگاه خاص خود را حفظ کرده اند در ایران اما هر روز حضور این نوع رسانه، کمرنگ و کمرنگ تر می شود.
دیگر کمتر کسی به این موضوع توجه دارد که اگر مطبوعات به عنوان یکی از ارکان مهم دموکراسی، به عنوان خوراک ذهن جامعه در جایگاه واقعی خود نباشند، به مرور اثربخشی خود را در تحقق دموکراسی، در تحقق جامعه بیدار و حتی در توسعه جامعه از دست خواهند داد و آنچه نباید بشود اتفاق می افتد و روزگار ما هر روز بدتر از دیروز خواهد شد.
به عنوان مدیر مسئول یکی از نشریات شمال کشور، ضمن گلایه شدید از وضعیت موجود نشریات و گرانی پی در پی و شدید کاغذ در سال ها و ماه های اخیر اعلام می کنم ادامه وضعیت فعلی اشتغال و استمرار نشریات را به شدت مختل خواهد نمود و به اقتصاد نشریات، صدمات جبران ناپذیری وارد خواهد شد.
برای نمونه نرخ کاغذ در چند ماه اخیر را با هم مقایسه می کنیم.
قیمت کاغذ سفید ۷۰ در ۱۰۰ در دی ماه 99، بندی 320 هزار تومان بوده و در بهمن ماه بندی 500 هزار تومان! (به فاصله یک ماه)
این رقم در اسفند ماه به بندی 680 هزار تومان رسیده و در ماه آغازین سال جدید (فروردین) از 740 هزار تومان عبور کرد. یعنی در عرص حدود 3 یا 4 ماه قیمت کاغذ بیش از دو برابر شده است.
این در حالی است که ما در مدت مذکور، نه تحریم جدید شده ایم نه قیمت دلار افزایش یافته و نه اتفاق خاصی افتاده است. اما ظاهرا بحث بر سر تخصیص یا عدم تخصیص ارز است که این موضوع اگرچه ماجرایی طولانی دارد، در ادامه سعی می کنیم به اختصار آن را بیاوریم:
19 آبان ماه سال 98 اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اطلاعیه‌ای از جزئیات جدید نحوه توزیع کاغذ با ارز دولتی و نحوه محاسبه یارانه برای مطبوعات به مدت 6 ماه خبر داده بود.
بیستم شهریور 98 نیز، اسدالله عباسی سخنگوی وقت هیئت رئیسه مجلس از اختصاص ارز 4200 تومانی برای واردات کاغذ خبر داده بود. نتیجه ان شد که واردات کاغذ در سال 98 تقریبا بر اساس توازن بازار بوده است.
اما در سال 99 مشکلات افزایش قیمت کاغذ، دامن نشریات را بسیار بیشتر از قبل گرفت. سید حسن میرباقری رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ در تاریخ 29 دی ماه 99 عدم تخصیص ارز سخن گفت و اعلام کرد: «بانک مرکزی دلیل عدم تحصیص ارز را محدودیت منابع اعلام کرده است. همین موضوع منجر به آن شده که برخی واردکنندگان در حال حاضر بیش از دو ماه است که در صف انتظار دریافت ارز هستند. در چنین شرایطی توازن بازار کاغذ متزلزل خواهد شد. این اصل بدیهی که کاهش عرضه منجر به افزایش قیمت خواهد شد اجتناب ناپذیر است. در صورت تخصیص ارز، تجار قادر به مدیریت واردات کاغذ خواهند بود ما همیشه تلاشمان بر این بوده که توازن بازار را حفظ کنیم و اجازه ندهیم بازار درگیر تلاطم و هیجان شود. از همین رو انتظار می رود وزارت صمت و بانک مرکزی به مانند ادوار گذشته در مدیریت این موضوع همراهی کنند».
پس از آن فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد 23 بهمن ماه 99 در بازدید از کارخانه چوب و کاغذ مازندران با بیان اینکه توان تامین کاغذ مورد نیاز مصرف داخل را داریم گفت: «با توجه به نرخ ارزی که برای واردات می دادیم تولید کاغذ در گذشته توجیح نداشت و مشتری نمی توانست واردات با آن نرخ را کنار بگذارد و به خرید تولید داخلی اقدام کند. یکی از اقلامی که از دریافت ارز دولتی خارج شد با نرخ ارز نیمایی باید واردات انجام شود کاغذ بود که همین امر کمک می کند تا متقاضیان تغییر تقاضا بدهند و از واردات به مصرف تولیدات داخلی روی بیاورند. اگر می خواهیم وابستگی خود به کاغذ را از خارج قطع کنیم شرکت چوب و کاغذ مازندران می تواند این مشکل را برطرف کند. این واحد صنعتی اکنون ۸۰ درصد کاغذ تولیدی کشور را تامین می‌کند و اگر توسعه داده شود تا ۱۰۰ درصد کاغذ را می‌توان از این کارخانه تامین کرد».
نتیجه آن شد که متاسفانه می بینیم به دلیل همین کشمکش ها بر سر نوع ارز یا تخصیص یا عدم تخصیص آن، کاغذ به دشواری یافت می شود و خبری از فروش آن نیست یا اگر هست بسیار گرانتر از قبل و به صورت نقدی انجام می شود.
مسلما در شرایط موجود، نشریات توان خرید کاغذ را ندارند و اگر معامله به صورت نقدی انجام شود که وضاع بسیار بدتر خواهد بود.
نکته جالب آن است که در چنین وضعیتی کسی پاسخگو نیست و دلیل واقعی آن را جهت تنویر افکار عمومی و رسانه ها ذکر نمی کند! قبل از عید گفته می شد گرانی کاغذ بابت چاپ سر رسید است و بعد از عید هم نزدیکی به ایام انتخابات، عامل افزایش آن عنوان می شود.
حال پرسش اساسی دست اندرکاران نشریات این است که چه کسی باید جلوی این آشفتگی ها و دلال بازی ها را بگیرد؟ مسئول این افسارگسیختگی ها کیست یا کیستند؟ اگر ورود و جولان دلالان و واسطه ها به ماجرا در افزایش بیش از دو برابری قیمت نقش دارد چرا با آن ها برخورد نمی شود؟
انتظار ما این است نماینده های مجلس و دستگاه های نظارتی و امنتیی به ماجرا ورود نمایند و با عاملین گرانی کاغذ برابر قانون به شدت برخورد شود.
امیدوارم به زودی با پیگیری و تلاش وزرات صمت موانع این معضل شناسایی و مرتفع شود و با انجام پشتیبانی های لازم، عرصه نشر و توزیع نشریات کشور شکوفا شود. آمین
مدیر گروه رسانه ای تیرنگ
