تیرنگ:
ورود شیرآبه‌های دپوی زباله، فاضلاب و پساب خانگی و صنعتی و آلودگی‌های مرتبط با صنایع آلاینده و پساب دامداری و مرغداری‌هایی که بخشی از آنها در همجواری مناطق جنگلی و رودخانه‌ها قرار دارند موجب شده تا منابع آبی سه استان شمالی کشور به ویژه مازندران با آلودگی دست و پنجه نرم کند.
در مازندران آب‌های ۹ رودخانه بزرگ شامل تجن و نکا، تالار، چالوس، هراز، بابل، چالک رود، چشمه کیله، سرداب رود و… به دریای خزر می‌ریزد و آلودگی منابع آبی ادامه حیات گونه‌هایی از آبزیان در این محدوده را به مخاطره انداخته است. همچنین در مناطقی هم این آلودگی سبب شده تا محصولات کشاورزی که از این منابع آبی تغذیه می‌کنند کیفیت خود را از دست بدهند یا عامل بیماری افراد شوند و پیامدهای جبران ناپذیری در حوزه محیط زیست به بار آید.
جمع‌آوری و جداسازی فاضلاب از رودخانه‌ها، برخورد با کارخانه‌ها و صنایع آلاینده در حوزه رودخانه‌ها و دریا، آموزش به دامداران محلی و اقداماتی از این دست ضرورتی انکار ناپذیر برای مقابله با این بحران است. هرچند موارد ذکر شده تنها علل آلودگی منابع آبی نیستند و آن طور که مسئولان گفته‌اند برخی از کارگاه‌های تولید شن و ماسه با وجود دارا بودن سیستم تصفیه در ساعات شب از آن استفاده نمی‌کنند که موجب آلودگی صنعتی آب رودخانه‌ها و به تبع آن دریا می‌شود.
✓ فاضلاب‌های مازندران سر از رودخانه‌های اصلی در می‌آورند
عزیز عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و عضو سابق هیئت علمی پژوهشی مؤسسه فناوری جرجیا آمریکا (جرجیاتک) در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه حوضه آبریز دریای خزر دارای بیش از ۶ هزار آبریز اصلی و ۱۳۰ رودخانه منتهی به آن شامل رودهای سمور و گرگان رود، اورال، ولگا، کورا، سفیدرود، سولاک است، گفت: متأسفانه فاضلاب‌های استان سر از رودخانه‌های اصلی در می‌آورند و از آنجا به دریا می‌رسند و باعث مرگ و میر آبزیان و بیماری این موجودات می‌شوند.
وی با بیان اینکه در بابلرود و سیاهرود ماشین‌های تخلیه فاضلاب لجن‌ها را در بستر رودخانه می‌ریزند، اظهار کرد: بیشترین جمعیت ساکن در سواحل دریای خزر مربوط به ایران بوده که بخش عمده این جمعیت در شهرهای استان مازندران که جمعیت متراکم و شناور دارند، زندگی می‌کنند. بخشی از این شهرها تصفیه خانه فعال ندارند و با واسطه یا بی واسطه آلاینده‌های آنها به دریای خزر می‌شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به شهرک‌های صنعتی استان هم اشاره‌ای کرد و گفت: بخشی از شهرک‌های صنعتی از سیستم تصفیه خانه بی بهره هستند و بخشی هم که این سیستم را دارند به درستی از آن استفاده نمی‌کنند.
وی ورود آلودگی‌های میکروبی را از مهمترین چالش‌های پیش روی خزر و منابع آبی استان عنوان کرد و افزود: در بستر رودخانه‌های استان برداشت شن انجام می‌شود که مشکلاتی نظیر فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی و گل آلود شدن منابع آبی را به همراه دارد.
✓لزوم دستیابی به راهکاری بنیادی برای حل مشکل
عابسی منشأ این آلودگی میکروبی را ورود آلودگی فلزات سنگین به خزر دانست و گفت: شناگاه‌های استان بار میکروبی بالایی دارند و بر اساس مطالعات علمی بیشتر بار میکروبی وارد شده به خزر از طریق رودها است.
وی راهکار حل بسیاری از مشکلات را استفاده از نخبگان دانست و گفت: متأسفانه در کشور استخدام و استفاده از بورسیه تحصیلی به طور درستی برنامه ریزی نشده است و افرادی که صلاحیت علمی و مدیریتی ندارند به جایگاهی می‌رسند که شایسته آن نیستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل بر دستیابی به راهکاری بنیادی برای حل مشکلات کشور تاکید کرد و افزود: اگر این موضوع مدیریت نشود در سال‌های آینده آلودگی منابع آبی استان بیش از این از کنترل خارج شده و این آلودگی سبب بروز انواع بیماری‌ها می‌شود.
✓بهره برداری از ۴۰ پروژه آبرسانی و شبکه جمع آوری فاضلاب
مدیر عامل آبفا مازندران از اتمام عملیات اجرایی و بهره برداری از ۴۰ پروژه آبرسانی و شبکه جمع آوری فاضلاب با بهره مندی ۴۶۰ هزار و ۹۵۸ نفر در سراسر استان طی هفته دولت خبر داد.
بهزاد برارزاده اظهار کرد: در هفته دولت جاری۴۰ پروژه شامل بهسازی ۱۰ دهنه چشمه با آبدهی ۷۳ لیتر در ثانیه،حفر و تجهیز ۱۲ حلقه چاه با آبدهی ۲۷۶ لیتر در ثانیه،احداث ۳ باب تصفیه خانه با ظرفیت آبدهی ۱۹۰ لیتر در ثانیه،ساخت ۱۶ باب مخزن ذخیره با ظرفیت ۴۷۷۰ متر مکعب همچنین اجرای ۸۵۳۰۰ متر خطوط انتقال، احداث ۵ واحد ایستگاه پمپاژ با افزایش ظرفیت آبدهی۱۰۶ لیتر در ثانیه ،اصلاح شبکه آبرسانی به طول ۴۵ هزار متر ،توسعه شبکه آبرسانی به طول ۷۴ هزارمتر ،استاندارد سازی اتاق سرور پدافندی و نیز اجرای شبکه جمع آوری اصلی و فرعی فاضلاب به طول ۱۹۶۰۰ متر، احداث یک باب ایستگاه پمپاژ فاضلاب با ظرفیت ۴۰۰ لیتر در ثانیه به بهره برداری رسید.
او اعتبار هزینه شده را ۶۸۲۲ میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: طی این هفته بیش از۴۶۰ هزار و ۹۵۸ نفر از مزایای پروژه های آبرسانی و شبکه جمع آوری فاضلاب برخوردار شدند.
بهزاد برارزاده در گفت‌وگویی با خبرنگاران ضمن قدردانی از تلاش کارکنان شرکت در اجرای پروژه های بیشمار آبرسانی و شبکه جمع آوری فاضلاب در راستای رفاه حال مردم استان در ادامه از آغاز عملیات اجرایی ۱۲ پروژه آبرسانی در استان با پیش بینی اعتباری بالغ بر ۶۵۴ میلیارد ریال خبر داد و یادآور شد: برای اجرای این پروژه ها عملیاتی شامل حفر و تجهیز یک حلقه چاه با آبدهی ۳۰ لیتر در ثانیه، احداث ۷ باب مخزن ذخیره با ظرفیت ۳۸۵۰ مترمکعب، خطوط انتقال به طول ۷۵۰۰ متر و شبکه توزیع به طول ۷ هزار متر اجرا شد.
برارزاده جمعیت بهره‌مند از این ۱۲ پروژه آبرسانی را ۵۹ هزار و ۲۶۶ نفر اعلام و ابراز امیدواری کرد: در آینده ای نزدیک با تخصیص به موقع اعتبارات، تلاش کارکنان و همراهی مردم گرامی استان شاهد افتتاح و بهره برداری از این پروژه ها باشیم.
مدیر عامل آبفا مازندران از اتمام عملیات اجرایی و بهره برداری از ۴۰ پروژه آبرسانی و شبکه جمع آوری فاضلاب با بهره مندی ۴۶۰ هزار و ۹۵۸ نفر در سراسر استان طی هفته دولت خبر داد.
✓محیط زیست در حوزه فاضلاب‌ها نقش نظارتی دارد
عطاء الله کاویان، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در گفتگو با ما با بیان اینکه محیط زیست در حوزه فاضلاب، بازیافت فاضلاب‌های شهری و مدیریت آن نقش نظارتی و پیگیری را دارد، گفت: مجموعه شرکت آب و فاضلاب نقش اجرایی را در این حوزه بر عهده دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه در استان مازندران مجموعه فاضلاب تولیدی شهری و روستایی عدد ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال است، گفت: از این مقدار عددی حدود ۲۵ میلیون مترمکعب تقریباً ۱۰ تا ۱۲ درصد تصفیه می‌شود که نشان می‌دهد در حوزه تصفیه فاضلاب مازندران توفیق چندانی نداشت و میانگین پایینی در حوزه تصفیه فاضلاب در کشور دارد.
کاویان با بیان اینکه در حوزه شهرسازی‌ها مسیرهای فاضلاب و کانال کشی به گونه‌ای است که بخشی از فاضلاب حوزه شهری وارد رودخانه‌ها می‌شود، اظهار کرد: اگر رودخانه وضعیت خوبی داشته باشد منابع آبی خودپالایی رو انجام می‌دهد اما اگر در رودخانه دارای کیفیت آب بالایی نباشد فرایند خود پالایی به خوبی انجام نمی‌شود و رودخانه آسیب می‌ببیند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران افزود: محیط زیست مازندران در قالب آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب تمام مکاتبات را با استانداری، شهرداری‌ها، آب و فاضلاب و دادستانی‌ها انجام می‌دهد و در این بخش از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند.
برداشت‌های روزافزون آب رودخانه، تخلیه پساب‌های شهری، صنعتی و به خصوص کشاورزی در آن و حفر چاه‌های غیر مجاز، وضعیت منابع آبی مازندران را تهدید می‌کند که در این راستا با استفاده از اجرای طرح فاضلاب شهری و تصفیه آن می‌توان تا حدودی این مشکل را کاهش داد و آب را از چنگال فاضلاب نجات داد.
