تیرنگ:
فراوانی سگ‌های ولگرد در کشور به یک معضل اجتماعی تبدیل شده است و کم کم به سمت بحران پیش می‌رود. درسالهای گذشته بارها در قالب یادداشت و گزارش به این موضوع پرداخته‌ایم اما اقدام موثری از سوی متولیان مربوطه صورت نگرفته است .
ازدیاد سگ‌های ولگرد در شهرها موجب رعب و وحشت شهروندان و کودکان بسیاری تا به حال شده است، چرا باید در شهر جمعیت سگ‌های ولگرد به اندازه ای باشد که درهنگام عبور از پیاده‌رو ناگهان سگی را پشت سرت احساس کنی؟ آیا این حقوق شهروندی است که زنان و کودکان نمی‌توانند با خیال راحت از پیاده‌روها و کوچه‌ها عبور کنند؟
در همین رابطه خراسان شمالی بالاترین آمار حیوان گزیدگی را در کشور دارد. کارشناس بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی درباره آمار حیوان گزیدگی می‌گوید: در سال گذشته ۵ هزار و۶۰۰ مورد حیوان گزیدگی در خراسان شمالی ثبت شد که این میزان یک‌ونیم برابر بیشتر از میانگین کشوری است.
«هادی نیستانی» ادامه می‌دهد: ۹۰ درصد حیوان گزیدگی‌ها مربوط به سگ و گربه و ۱۰ درصد مربوط به حیوانات دیگر است.
وی با تاکید بر اینکه خوشبختانه در ۲۰ سال اخیر مرگ در اثر بیماری هاری در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گزارش نشده است، می‌گوید: اغلب حیوان گزیدگی در نوجوانان سن ۱۲ تا ۲۰ سال گزارش شده است و اکثر حیوان گزیدگی‌ها از سوی سگ‌های صاحب دار رخ داده است.
وی عنوان می‌کند: بیماری‌های کیست هیداتیک و کالازار بیماری‌هایی هستند که سگ‌ها در انتقال آنها به انسان نقش دارند بیماری کیست هیداتیک از جمله بیماری‌های است که میزان بروز آن در خراسان شمالی نسبت به بروز کشوری از میزان بالاتری برخوردار است.
وی اضافه می‌کند: بیماری کالازار هم در سال‌های قبل بروز بیشتری داشت که سگ‌ها منبع این بیماری برای انتقال به انسان هستند.
وی تاکید می‌کند: دانشگاه علوم پزشکی وظیفه درمان و پیشگیری از بیماری هاری ناشی حیوان گزیدگی دارد که برای تحقق این وظیفه، مراکز درمان و پیشگیری هاری و حیوان گزیدگی در همه شهرستان‌های استان در تمام ایام سال و به صورت شبانه روز _ حتی در ایام تعطیل _ مشغول ارائه خدمات شستشو زخم‌ها حیوان گزیدگی، انجام واکسیناسیون هاری و تزریق ایمنوگلوبولین (سرم) ضد هاری، برای پیشگیری از بیماری هاری در افراد حیوان گزیده هستند.
✓اما متولیان امر چه نظری دارند؟
چندی پیش طرح آزمایشی ساماندهی سگ‌های بی‌صاحب به روش کدگذاری محله‌ای در بجنورد آغاز شد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری بجنورد دراین‌باره می‌گوید: یکی از مشکلات مهم بهداشتی و اجتماعی در بسیاری از شهرها و روستاهای کشور وجود سگ‌های ولگرد است.
هادی قربانی ادامه می‌دهد: به صورت منسجم و مستمر طرح جمع‌آوری را برابر کد منطقه‌ای اجرا می‌کنیم و اولین منطقه را از شهرک فرهنگیان بجنورد شروع می‌کنیم.
یکی از شهروندان بجنوردی می‌گوید: هر جای شهر که بروید شاهد سگ‌های ولگرد هستید. چند وقت قبل برای خرید از چهارراه امیریه عبور می‌کردم که چشمم به سگ ولگردی افتاد، مساله تعجب برانگیزی هست وجود سگ رها شده در مرکز شهر به دلیل رفت‌وآمدهای بسیار زیاد خطرناک است.
«عبداللهی» ادامه می‌دهد: نمی دانم متولی جمع‌آوری سگ‌های ولگرد کیست؟ اما موضوع مهم این است که تعداد سگ‌های ولگرد نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده است.
✓نگران فرزندانمان هستیم
«محمدی» ساکن خیابان تختی بجنورد است او هم از وجود سگ‌های رها شده گلایه دارد و می‌گوید: به دلیل شرایط کاری که دارم در رفت‌وآمد به یکی از روستاهای اطراف هستم اکنون به گونه‌ای شده است که تعداد سگ‌های رها شده در شهر بیشتر از روستاها است.
در خیابان‌های تختی که منتهی به زمین‌های خالی و محله جوادیه هستند، روز و شب شاهد سگ‌های رها شده در کوچه‌های این محله هستیم و واقعاً نگران رفت و آمد فرزندانم به مدرسه هستم.
✓دلسوزی برخی‌ها برای سگ‌های ولگرد
یکی از ساکنان خیابان رودکی به رفتار برخی از اهالی اشاره و عنوان می‌کند: متأسفانه متوجه شدیم برخی از شهروندان برای این سگ‌ها دلسوزی می‌کنند و به آنها غذا می‌دهند و چندی پیش از همسایه‌ها شنیدم که فردی این سگ‌ها را به حیاط منزلش می‌برد و آنها را نگه می‌دارد.
یکی دیگر از ساکنان شهرک فرهنگیان هم از وجود سگ‌های رها شده ناراحت است و می‌گوید: با توجه به اینکه اطراف منازل شهرک زمین‌های خالی فراوان است وجود سگ طبیعی بود اما در سال‌های اخیر تعداد سگ‌های رها شده زیاد شده و از طرف دیگر سگ گردانی برخی افراد در شب‌ها در خیابان‌ها و پارک شهرک فرهنگیان آزار دهنده است.
با سگ گردانی‌ها چکار کنیم؟
او اضافه می‌کند: سگ گردانی در پارک شهرک طوری است که سگ‌ها را جلوی آبخوری‌ها می‌گذارند که دهانشان را به شیر آب می‌زنند که باعث آلودگی است و به راحتی بیماری را منتقل می‌کنند. هیچ ارگانی هم مسئولیت برخورد با این افراد و جمع‌آوری سگ‌های ولگرد را ندارد.
«موسوی» یکی از ساکنان کوی بهداری است، او می‌گوید: روزی نوه‌هایم در حیاط مشغول بازی بودند که یکی در را باز می‌گذارد و ناگهان سگ رها شده‌ای وارد حیاط می‌شود که بچه‌ها از ترس مدام جیغ می‌زدند و به سختی توانستیم سگ را از حیاط بیرون کنیم.
معضل سگ‌های ولگرد اگرچه موضوع جدیدی نیست اما افزایش تعداد این حیوانات باعث رعب و وحشت کودکان و خانواده‌ها شده و از این حیث نگران کننده است، سالانه نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان بابت سرم و واکسن بیماری هاری هزینه می‌شود و افراد زیادی به‌ویژه زنان و کودکان در کشور و استان از حمله سگ‌ها به انسان آسیب دیده و گاهی در اثر حمله این حمله جانشان را از دست می‌دهند.
یکی از علل آن غذارسانی بدون برنامه به سگ‌های بلاصاحب است از سوی دیگر رها کردن این حیوانات- سگ‌هایی که گاهی با آزار مواجه بوده‌اند و آسیب‌هایی بر بدن آنها وارد شده- در سطح شهر، نداشتن محل نگهداری این حیوانات و در نتیجه افزایش فزاینده جمعیت آنها و ضعف متولیان برای جمع‌آوری و عقیم سازی این حیوانات منجر شده تا به ابرچالشی فراروی سلامت استان تبدیل شوند.
طبق قانون وظیفه جمع‌آوری، نگهداری و عقیم سازی این سگ‌ها بر عهده دهیاری‌ها و شهرداری‌ها است. بر اساس دستورالعمل کنترل سگ‌های ولگرد مصوب بهمن ماه سال ۱۳۸۷، شهرداری‌ها وظیفه اصلی را در خصوص سگ‌های ولگرد دارند و باید سگ‌ها را زنده‌گیری، واکسینه و عقیم کرده و در مراکز ویژه خارج از مناطق مسکونی نگهداری کنند، در کنار شهرداری‌ها؛ وزارت بهداشت دیگر ارگانی است که می‌تواند در خصوص ارائه راهکارهای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.
از طرفی «حامیان حقوق حیوانات» هم در صورت سازماندهی درست می‌توانند برای جمع‌آوری و کنترل زاد و ولد این سگ‌ها و حمایت از این حیوانات در کنار شهرداری‌ها اقدام کنند.
