تیرنگ:
بحران‌ها گاهی بر اثر حوادث غیرمترقبه که عوامل انسانی نقشی در آن ندارند، به وجود می‌آیند اما از سویی نقش انسان در به وجود آمدن بسیاری از بحران‌ها را نیز نمی‌توان نادیده گرفت، چه‌بسا صدمات جبران‌ناپذیری بر اثر دستخوش شدن طبیعت به ناملایمات انسانی را شاهد بوده‌ایم که عمدتاً بحران‌های به‌وجودآمده از این دخالت‌ها، سخت‌تر از بحران‌های حاصل از عوامل طبیعی بوده است.
بحرانی را که سال‌هاست مردم منطقه سوادکوه و سوادکوه شمالی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند می‌توان از آن دسته از بحران‌ها برشمرد که نقش عوامل انسانی در پدید آمدن آن پررنگ‌تر از عوامل طبیعی بوده است.
سال‌هاست مردم این منطقه با بحران “رانش و لغزش” زمین روبه‌رو شده‌اند به‌نحوی که خطر تخریب منازل مسکونی را تهدید می‌کند و جان اهالی در خطر است.
✓ اگر معضلات سوادکوه حل نشود؛ خواب به مسئولین حرام است
نماینده قائم‌شهر، سوادکوه، جویبار، سیمرغ و سوادکوه‌شمالی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر معضلات شهرستان سوادکوه حل نشود خواب به مسئولان حرام است، گفت: رانش زمین درد شهرستان است که از سیل و زلزله خطرناک‌تر خواهد بود.
عمران عباسی در جلسه شورای اداری شهرستان سوادکوه با اعلام اینکه اولین سرفصل توسعه شهرستان سوادکوه، راه است، اظهار کرد: در بودجه‌ی متوازن‌یک ما دو نماینده منطقه مبلغ ۸ میلیارد تومان برای سوادکوه در نظر گرفته‌ایم، اولویت‌بندی را به فرمانداران واگذار کرده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه ۱۳ پروژه در رودهن، دماوند، فیروزکوه و قائم‌شهر در دو دهه ابتر ماند، افزود: ۸ زیرگذر به عنوان ۸ قتلگاه است که از رو در رو شدن خودروها جلوگیری شد ولی نتوانست از جان‌دادن مردم جلوگیری کند.
نماینده مردم قائم‌شهر، سوادکوه، جویبار، سیمرغ و سوادکوه‌شمالی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه یک نیروی شرکت ساخت در فرمانداری حضور داشته باشد و روزانه پیشرفت ساخت پروژه‌های عمرانی را گزارش دهد، تصریح کرد: تسریع در ساخت پل شهر پلسفید مورد تاکید وزارت راه و شهرسازی است.
این مسئول افزود: سال ۹۷ سیل به پل شهید صادقی صدمه زد و خوشحالی ندارد که در سال ۱۴۰۳ برای پل جدید کلنگ‌زنی شود.
عباسی یاداور شد: برای تردد ویژه ریل‌باس از طریق وزیر و مدیرعامل و حریم راه آهن در حال پیگیری هستیم.
عباسی، صیانت از جنگل را مورد تاکید قرار داد و گفت: اقدامات منابع طبیعی نباید سبب زیان جنگل‌نشینان و حتی خروج دام از جنگل و مراتع شود.
وی با تاکید براینکه نباید نقشه دهه ۴۰ برای تداخل در منابع طبیعی مورد استفاده باشد، افزود: ابتدا این طرح در پایتخت کشور، شهرستان ساری و سپس برای سوادکوه اجرایی شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی بیان کرد: سوادکوه تنها شهرستان مازندران است که مهاجرت معکوس دارد. لازم است شرکت البرز مرکزی و شهرک صنعتی شورمست توسعه‌مند به کار خود ادامه دهند.
عباسی در خصوص تعیین محدوده شهرستان سوادکوه، یادآور شد: در یک شهرستان ۶۰ روستا تعیین محدوده نباشد؛ برای مدیران و من تا حل این معضل خواب حرام است. باید به شهرستان‌ها نگاه عادلانه شود.
وی با بیان اینکه هفته درختکاری برای کویر است و در مازندران باید درخت‌بانی داشته باشیم، گفت: اگر مانعی پیش بیاید به فرماندار و مقام قضایی اطلاع بدهید تا اعتبار برگشت نخورد و هدف اصلی حاکمیت رضایت‌مندی مردم نسبت به نظام اسلامی است.
وی از متولیان امور درخواست کرد تا جلوی ویلا سازی در مازندران و منطقه سوادکوه گرفته شود، افزود: لازم است قانون به نفع مردم تفسیر شود.
عباسی خاطرنشان کرد: به جای تخریب منازل چوپانی که فقط خدا را دارد باید جلوی ویلاسازان گردن کلفت گرفته شود.
عضو هئیت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور گفت: در یک مطالعه میدانی در سوادکوه، از بین رفتن شمشادها که نقش مهمی در حفظ خاک دارند، موجب رانش و حرکت توده‌ای زمین شده و این امر ارتباط مستقیمی با پوشش گیاهی دارد.
سید احسان ساداتی در گفت‌وگویی با بیان اینکه محققان از سال‌ها پیش بر حفظ پوشش های گیاهی و توسعه پایداری آن تاکید داشتند، اظهار کرد: شاید بسیاری از افراد به این هشدارهای محققان بی توجه بودند و نتیجه آن را دیدند.
وی تصریح کرد: پوشش گیاهی در عرصه های مختلف جنگلی و مرتعی موجب می شود که منابع طبیعی به عنوان بستر حیات در بخش‌های مختلف به ویژه کشاورزی و محیط زیست به صورت پایدار حفظ شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه در حاضر حاضر وضعیت نسبت به گذشته کمی بهتر شده است و مردم به این موضوع توجه می‌کنند، افزود: همه ما حافظ خاک و پوشش گیاهی هستیم اما وقتی خاک عریان می‌شود به طور قطع تحت تاثیر بارندگی شدید و حجم آب زیاد، فرسایش به وقوع می‌پیوندد.
ساداتی ادامه داد: وقتی که باران شدید در مدتی کوتاه وارد منطقه شود، به طور قطع مکان‌های مستعد تخریب و فاقد پوشش گیاهی، به آسانی با فرسایش رو به رو می‌شود و خاک‌های حاصلخیزی که به مدت 300 تا 400 سال زمان برای تشکیل یک سانتی‌متر آن نیاز است، به راحتی از بین می رود و مشکلاتی را به وجود آورد. همچنین از سویی دیگر زمانی که اکوسیستم جنگلی کمترین پوشش را دارا باشد نفوذ پذیری آب در دل خاک هم به حداقل می رسد.
✓ جنگل‌تراشی و نقش آن در جذب آب باران
وی با اشاره به پدیده زشت جنگل تراشی و تاثیر آن در جذب آب باران نیز، اظهار کرد: در اکوسیستم پدیده‌ای به نام باران‌ربایی وجود دارد که در این فرایند پوشش های گیاهی، درختی و درختچه ای باران را جذب و به آرامی به دل خاک هدایت و از جاری شدن آب در خاک جلوگیری می کنند و یا به حداقل می رسانند. از سوی دیگر بارش ها به گونه‌ای است که اگر حجم زیاد آن در یک مدت کوتاه، به خوبی هدایت نشود، موجب جاری شدن آب سطحی و بروز مشکلاتی می‌شود.
عضو هئیت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تجاوز به حریم رودخانه ها را یکی از مهم ترین علل وقوع سیلاب دانست و با ابراز تاسف از اینکه دیگر حریمی در بستر رودخانه ها و آبراهه ها باقی نمانده است، خاطرنشان کرد: به بستر رودخانه ها برای ساخت و ساز و ایجاد اراضی زراعی و باغی تجاوز صورت گرفته و در مسیر حرکت آب ساختمان و اراضی شالیزاری ایجاد شده است در صورتی که حریم رودخانه و آبراهه باید حفظ شود.
ساداتی با بیان اینکه در برخی نقاط، طغیان دوره های آبی هر 10 تا 20 سال روی می دهد و کسی به آن توجه نمی کند، تاکید کرد: تا زمانی که شرایط جوی حالت اعتدالی دارد می گویند مشکلی نیست و شخص داخل رودخانه یا بستر اصلی آبراه تاسیساتی را ایجاد می کند و پس از یک طغیان بزرگ، و حرکت آب در مسیر خود، مشکلات زیادی به وجود می‌آید.
✓ نابودی شمشادهای سوادکوه دلیلی برای رانش زمین
وی با بیان اینکه زمان بارش بسیار مهم است و در ابتدای بهار به دلیل آغاز نشدن برگ‌زایی درختان، عدم پوشش گیاهی موجب کمترین جذب آب پس از باران می‌شود، گفت: در یک مطالعه میدانی در سوادکوه، از بین رفتن شمشادها که نقش مهمی در حفظ خاک دارند، موجب رانش و حرکت توده‌ای زمین شده و این امر ارتباط مستقیمی با پوشش گیاهی دارد.
ساداتی افزود: شمشاد به علت اینکه گونه همیشه سبز هستند در جذب آب بسیار نقش مهمی دارند و در مکان‌هایی که این گونه خشک شده و از بین رفته است رانش و فرسایش بیشتر بوده است.
وی گفت: در پایین دست و دشت، در عمق یک متری از خاک لایه ای وجود دارد که نفوذ پذیری آب در طی 30 ساله حالت بتنی مانند پیدا می کند و نفوذ پذیری خاک از بین می رود، زمانی که حجم بارش زیاد باشد این آب باران ناچار است حرکت و فرسایش ایجاد کند.
✓ لزوم توسعه عملیات آبخیزداری برای حفظ پوشش گیاهی بستر رودخانه
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور با تاکید بر اجرای عملیات آبخیزداری و نقش تعیین کننده آن در حفظ پوشش های گیاهی اظهار کرد: برای اینکه سفره های آب زیر زمینی افزایش یابد و آب نیز هدایت شود عملیات آبخیزداری انجام می‌شود که یک بخشی از آن عملیات بیولوژیک است، به این صورت که این امر موجب حفظ پوشش گیاهی در کنار بستر رودخانه ها به عنوان مکانی مناسب برای رویش گیاهی می شود.
ساداتی خاطر نشان کرد: زمانی که پوشش درختی از بین می‌رود و افراد آن را به زمین شالی تبدیل می‌کنند دیگر دلیلی برای حفظ خاک باقی نمی‌ماند، خاک بی‌حفاظ می‌شود و عملیات آبخیزداری در این زمینه موجب توسعه این پوشش‌های گیاهی می‌شود.
وی با بیان اینکه اگر بارندگی به صورت تدریجی و پیوسته باشد و طغیان صورت نگیرد به طور قطع خسارت کمتری وارد می‌شود، افزود: متاسفانه بسیاری از افراد در ارتفاعات و اراضی شیب دار به سمت کشاورزی و باغداری رفته‌اند اما غافل از اینکه با شخم اشتباه و در مسیر شیب خاک را برای فرسایش آماده می‌کنند.
