حاشیه نشینی پديده‌ای نابهنجار
حاشیه نشینی پديده‌ای نابهنجار
اسكان غير رسمی یا حاشیه نشینی پديده‌ای است نابهنجار كه در به بافت متداول شهر مشاهده می‌شود.

 

تیرنگ، رضا شریعتی:
اسكان غير رسمی یا حاشیه نشینی پديده‌ای است نابهنجار كه در به بافت متداول شهر مشاهده می‌شود.

اين پديده، تجلی فقدان برآورده شدن نياز مسكن و سرپناه اقشار كم درآمدی است كه در فضای رسمی و برنامه ريزی شده شهر جايی ندارند و در فرار از محدوديت های قانونی خارج از توان خود، به برپايی سكونت گاه های نابسامان در حاشيه شهر، به اميد آنكه به فرصت های شغلی با درآمد مستمر شهری دسترسی پيدا نمايند، می‌پردازند و شامل افراد و خانوارهايی می‌شود كه در محدوده‌ی فيزيكی و اقتصادی شهر زندگی می‌كنند ولی هنوز جذب نظام شهری نشده و از بسياری جهات با بافت اصلی شهر تفاوت دارند؛ به عبارتی از نظر اشتغال، سكونت، بهداشت، خدمات عمومی و تسهيلات زيربنايی شهری در شرايطی نامطلوب به سر می‌برند.

در چنین شرایطی اسکان کم درآمدها و ساماندهی و توانمندسازی بافت‌های نابسامان شهری از موضوعات و مسائل مهم توسعه شهری کشور است. اسکان غیررسمی یکی از چهره‌های بارز فقر شهری است که درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو فاقد مجوز ساختمان و برنامه رسمی شهرسازی و سطح نازلی از کمیت و کیفیت زندگی شکل می‌گیرد
برخی از تحقیقات در زمینه ساخت قومی، جمعیتی و خاستگاه های اولیه حاشیه نشینان نشان می دهد که تقریبا سه چهارم حاشیه نشینان، مهاجران روستایی هستند
بسیاری از افراد ساکن در مناطق حاشیه معمولا دارای مهارت های اقتصادی و شغلی چندانی نمی باشند و لذا در برقراری انطباق با سبک زندگی شهری ناموفق عمل می نمایند. همچنین بروز انواع بزه و کجروی های اجتماعی در مناطق حاشیه نشین از آمار قابل توجهی برخودار است.
اگرچه پدیده حاشیه نشینی یا اسکان غیر رسمی در اکثر مناطق رو به توسعه ایران گزارش شده است اما در استان وسیعی مانند مازندران که به نوعی قطب توسعه کشاورزی وگردشگری کشور محسوب می شود؛ نیز نمود قابل توجهی یافته است.

در طول دهه های گذشته مازندران نیز از پیامد نامطلوب رشد شهرنشینی و حاشیه نشینی-به عنوان یکی از تبعات عمده آن- برکنار نمانده و متاسفانه مناطق حاشیه نشین در این استان کانون عمده وقوع جرم و بزهکاری است. به طوری که بیکاری، بی سوادی، اعتیاد، تکدی گری، همسر ازاری، بی سرپرستی زنان و شیوع اعتیاد را می توان از جمله تبعات و مصداق های عینی مناطق و سکونتگاههای حاشیه نشین این استان برشمرد.
باید در این زمینه متناسب با شرایط هر منطقه برای رفع این معضل اقدامات اساسی صورت گیرد که تاکنون اقداماتی در سطح استان صورت گرفته است، ولی باید با راهکار‌های اساسی معضلات اجتماعی از جمله حاشیه‌نشینی، طلاق و اعتیاد را در جامعه کاهش داد