تیرنگ:
چند سالی است که واژه‌هایی همچون بحران آب، جنگ آب، خشکسالی، محو شدن تالاب‌ها، زنده‌رودها و دریاچه‌های داخلی کشور و تغییر اقلیم از ادبیات نظری و پژوهش‌ها وارد متن جامعه شده است. تا جایی که در پی کاهش شدید نزولات جوی، نگرانی‌ها دیگر فقط در مصاحبه‌های متعارف مسئولان دیده نمی‌شود و لایه‌های مختلف اقشار جامعه به ویژه بخش کشاورزی به عنوان مهم‌ترین مصرف کننده آب که حیات شغلی و هرگونه فعالیت در آن بیش از هر نهاده دیگری وابسته به آب است هم، چالش‌های جدی کمبود آب را احساس کرده‌اند.
امسال اما خشکسالی بیشتر پا روی گلوی کشاورزی مازندران گذاشته است و حتی بارش‌های هفته اخیر هم نتوانسته کاهش بارش‌های اخیر را جبران کند
عده‌ای کمبود بارش‌ها را دلیل اصلی این وضعیت در مازندران می‌دانند و برخی هم خوش نشین‌ها را عامل می‌دانند.
اربه‌کله، لَرسان‌وَر، سَرلیماک و چندین روستای دیگر در بخش دالخانی رامسر به دلیل حضور پرتعداد خوش‌نشین‌ها طی ۲ دهه اخیر مشهورتر شده‌اند و ظاهر متفاوتی به خود گرفته‌اند. سر برآوردن برج‌های مسکونی در این روستاها سیمای روستایی‌شان را مخدوش کرده و چهره‌ای کاملا خوش‌نشینی به آنها داده است. اما پشت این صورتِ توسعه‌یافته، فشار بر زیرساخت‌های همگانی پنهان مانده است. زیرساخت‌هایی که به موازات افزایش جمعیت ثابت و شناور گسترش نیافتند و اکنون نیاز به تقویت آنها به شکل پررنگی مشهود است.
یکی از این زیرساخت‌های تحت فشار افزایش جمعیت، شبکه آبرسانی این روستاها است. ساکنان این تعداد روستا دست‌کم در نیمی از سال با مشکل افت فشار یا قطع شدن جریان آب آشامیدنی مواجه هستند.
چالش کمبود آب در این منطقه گاهی برخی ساکنان را وادار به خرید آب می‌کند. اهالی می‌گویند حدود سه دهه است که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. ضعف و فرسودگی شبکه آبرسانی، تامین آب از چشمه‌های طبیعی با ظرفیت محدود و تعریف نشدن منابع جدید باعث شده کم‌آبی مهمان داِئمی ساکنان این روستاها باشد. افزایش جمعیت خوش‌نشین و ساخت‌وسازهای افسارگسیخته را هم که به عوامل گفته شده بیفزاییم، عمقِ این چالش دیرینه بیشتر خودنمایی می‌کند
فرمانده سپاه کربلا گفت: با اجرای پروژه های آبرسانی در قالب قرارگاه حضرت امام حسن مجتبی (ع) مشکل کمبود آب استان تا سه سال آینده رفع می شود
سردار مسلمی گفت: در حوزه راه در قسمت بالادست و روستایی حدود ۱۵۰۰ کیلومتر راه احتیاج است که ۵۰۰ کیلومتر آسفالت و هزار کیلومتر هم تأمین زیرساخت و آسفالت است و همچنین تا هم اکنون چیزی در حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان در حوزه آب اختصاص یافته است که هزار و ۳۵۰ روستا در استان مازندران شناسایی شده و در قرار گاه امام حسن مجتبی قرار گرفته و هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان از این محل قرارگاه بودجه تخصیص داده شده که ما ظرف سه سال آینده مشکل آب را در استان مازندران برطرف کنیم.
یک تانکر آب ۶۰۰ هزار تومان
یکی از اهالی اربه‌کله در توصیف شرایط زندگی در سایه کم‌آبی می‌گوید: هر سال از اواخر اردیبهشت ۲ روز در میان آب قطع است. اگر هم قطع نباشد فقط از ساعت ۹ تا ۱۲ ظهر آب داریم. گاهی پیش می‌آید که یک هفته به طور کامل آب نداریم. این مشکل تا آبان ادامه دارد. به همین دلیل ناچاریم سفارش آب بدهیم و آب بخریم.
سمیه باقری می‌افزاید: آب را لیتری ۳۰۰ تومان می‌خریم. افرادی هستند که با ماشین‌های تانکردار آب را به روستا می‌آورند. برای هر تانکر ۲ هزار لیتری ۶۰۰ هزار تومان می‌پردازیم.
او با انتقاد از ساخت‌وسازها و تاثیر آن بر کم‌آبی منطقه تصریح می‌کند: مسوولان تاثیر برج‌سازی و ویلاسازی بر تنش‌آبی را نادیده می‌گیرند و مجوز ساخت می‌دهند. در چنین شرایطی تر و خشک با هم می‌سوزند و بومیان که ساکنان همیشگی این مناطق هستند دچار مشکل می‌شوند.
✓دهیاری‌ها پای کار آمدند
چالش پررنگ این روزهای بیشتر روستاهای مازندران متناسب نبودن زیرساخت‌ها با جمعیت ثابت و شناورِ این مناطق است. در بسیاری از روستاها منابع اصلی تامین آب چشمه‌ها هستند. منابعی ناپایدار و محدود که در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن نیاز آبی جمعیت بومی و ثابت منطقه را تامین می‌کنند. بنابراین تامین آب پایدار برای روستاهایی که این روزها به مناطقی خوش‌نشین و گردشگرپذیر تبدیل شده‌اند باید مورد توجه باشد.
عضو شورای اسلامی روستای لرسان‌وَر پیرامون دلایل قطع شدن طولانی‌مدت آب در این منطقه می‌گوید: آب آشامیدنی روستاهای این منطقه از تعدادی چشمه که در مناطق بالادست و جنگلی واقع شده تامین می‌شود. طی سال‌های اخیر فرسودگی لوله‌ها، بهسازی نشدن منبع ذخیره آب و هدررفت آب در شبکه آبرسانی سبب شده که اهالی روستا تنش‌آبی ادامه‌داری را تجربه کنند.
جهانگیر امیری از انجام عملیات بهسازی مخزن آب این روستاها با تامین اعتبار از سوی دهیاری‌ها و اداره آبفا خبر می‌دهد و می‌افزاید: با تکمیل و بهره‌برداری از این طرح منابع آبی بدون هدررفت به مخزن و سپس به لوله‌های انتقال هدایت می‌شود. ضمن اینکه در این طرح لوله‌ها در عمق زمین جانمایی شدند که همین امر دسترسی به آنها و احتمال شکسته شدن‌شان را از بین می‌برد. در نتیجه این اقدامات دِبی آب افزایش می‌یابد و نیمی از چالش موجود در زمینه تامین آب برطرف می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت تناسب منابع آبی با جمعیت ثابت و شناور در این روستاها تصریح می‌کند: برای رفع کامل این چالش و تامین آب پایدار باید منابع آبی جدید تعریف و دِبی مخزن فعلی افزایش یابد تا این ضعف زیرساختی مهم به طور کامل برطرف شود.
به گفته مسئولان مرتبط اجرای مجتمع آبرسانی این منطقه که چیزی تا پایان فاز نخست آن باقی نمانده نیمی از چالش کم‌آبی ساکنان این روستاها را برطرف می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مازندران مهم‌ترین دلیل کمبود آب را کاهش میزان بارندگی طی سال‌های اخیر، کاهش ذخایر منابع تامین آب، افزایش دمای هوا و رشد جمعیت گردشگر و مسافر توصیف می‌کند و در تشریح طرح جدید آبرسانی به ۱۷ روستای شهرستان رامسر می‌افزاید: عملیات اجرایی این طرح دارای ۳ فاز است. فاز نخست این طرح یک خط لوله پلی‌اتیلنی ۵.۵ کیلومتری به قطر ۱۶۰ است که عملیات اجرایی آن سال ۱۴۰۰ آغاز شد و با صرف ۵۵ میلیارد ریال اعتبار اکنون در مرحله پایانی قرار دارد.
✓تلاش برای کاهش ۵۰ درصدی تنش آبی
بهزاد برارزاده ۱۷ روستای مهرمیجه، وانه‌کوه، لیماکلام، گاولیماک، لرسان‌ور، گهواره‌پشته، سنگ‌پشته، سرکوسرا، سرلیماک، دوجکینه، جلمک، اربه‌کله، آزارچال، راش‌پشته، تشه‌گرما، کوی پریان و تلارسر غربی را با یکهزار و ۳۰۰ مشترک روستاهای هدفِ این طرح آبرسانی عنوان می‌کند و می‌افزاید: پیش‌بینی می‌شود با پایان فاز نخست ۵۰ درصد از تنشِ آبی منطقه برطرف شود. او خاطرنشان می‌کند: مخزن فعلی از ۴ دهنه چشمه با مجموع دِبی ۱۰ لیتر در ثانیه آبگیری می‌شود که با اجرای این طرح مجموع آبگیری از چشمه به ۲۰ لیتر افزایش می‌یابد.
این مسئول اصلاح ۸/۵ کیلومتر شبکه آبرسانی مسیر تا مخزن جمع‌کننده را فاز دوم این طرح آبرسانی معرفی و می‌افزید: با توجه به اینکه مخزن فعلی از چشمه‌های منطقه تغذیه می‌شود و با وجود بهسازی پاسخگوی کامل نیاز آبی منطقه نیست، مصوب شده که در فاز نهایی آب مورد نیاز منطقه از تصفیه‌خانه ازارچال به مخزن سرلیماک منتقل شود.
به گفته برارزاده مطالعات کارشناسی طرح و بررسی حق‌آبه محیط زیست برای انتقال این میزان آب و برآورد هزینه در فاز دوم و سوم انجام شده و در این صورت می‌توان از رفع کامل نیاز آبی منطقه خاطر جمع شد.
هرچند که بنا به اظهارات مدیرعامل شرکت آب و فاضلا مازندران، گام‌های جدی برای رفع مشکل تأمین آب آشامیدنی مردم این منطقه برداشته شده و عملیات اجرایی نیز در حال انجام است، اما نمی‌توان سرعت بالای ساخت‌وسازها را در مقایسه با سرعت اجرای طرح‌های زیرساختی تأمین آب نادیده گرفت. موضوعی که می‌تواند همواره سایه سنگینی بر سر طرح‌های زیرساختی منطقه باشد و شیرینی اجرای این قبیل طرح‌ها را کمرنگ جلوه دهد.
