تیرنگ، الهام دهقان:
سهشنبه، 20 تیر مصادف با ۱۱ ژوئیه روز جهانی جمعیت است. مسئله رشد جمعیت یکی از اصول مهم برای آینده کشور است که رهبر معظم انقلاب نیز تاکید فراوانی به آن دارند. رهبر معظم انقلاب در سالهای گذشته بارها بر مسئله “افزایش جمعیت” تأکید کردهاند و درباره مسئله «ازدواج جوانان و راههای تسهیل آن» و مسئله «فرزندآوری و جلوگیری از حرکت کشور بهسمت پیری جمعیت» تذکر دادند.
مقام معظم رهبری از سال 1388 بیان دیدگاههای جمعیتی را آغاز کرده و میان مسئولان درباره لزوم تغییر سیاستهای جمعیتی صحبت کردهاند و از آن زمان تاکنون هیچگاه این مسأله را فراموش نکردهاند؛ ایشان با مشاهده برخی کمکاریها و بیتوجهی به مسئله مهم جمعیت کشور در مسئولان دولتی و لزوم بازنگری در سیاستهای تحدید نسل، روی سخنشان را در جلسات عمومی بهسوی جامعه تغییر دادهاند.
نباید نادیده گرفت جمعیت برای مدیریت یک کشور از مؤلفه قدرت و جوان و نوجوان از مهمترین این شاخصها هستند و اگر منابع انسانی قوی نداشته باشیم دچار بحران میشویم.
به همین جهت باید در زمینه ترویج ازدواج و احیا بسیاری از آئینها از جمله خواستگاری گام برداشت زیرا امروز با کم رونق شدن ازدواج و به طبع آن فرزند آوری نیز کاهشیافته است، در واقع باید به بحث جوانی جمعیت و خانواده بهعنوان اولویت فرهنگی با حساسیت بیشتری ورود شود .
رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در این باره گفت: حدود پنج سال فرصت داریم کشور را از سالخوردگی جمعیت نجات دهیم چرا که با این روند رشد جمعیت حدود ۲۰ سال آینده به ازای هر پنج سالمند یک کودک خواهیم داشت که این وضعیت خطرناکی را برای کشور رقم خواهد زد و اقتدار کشور را در معرض تهدید قرار خواهد داد.
وی ادامه داد: مردمی سازی این برنامه باعث میشود مردم در موضوع فرزند آوری نقشپذیر شوند.
این مقام مسئول در وزارت بهداشت بیان کرد: مقایسه الگوی فرزند آوری در ایران نشان میدهد که اقدامات انجامشده در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت و تعالی خانواده مؤثر بوده بهگونهای که افزایش موالید از یک فرزند به دو فرزند، ۲ و نیم درصد افزایش و فرزند دوم به سه و بالاتر ۱۵ درصد افزایش داشته است.
* برنامهریزی و سیاستگذاری مدون برای افزایش نرخ جمعیت
برزگر جامعه شناس در گفت و گو با تیرنگ با بیان اینکه در کنار سیاستهای کلی باید سیاستهای تشویقی و حمایتی نیز در دستور کار قرار گیرد تا مادران شاغل دغدغه حضور در محل کار و نگهداری فرزند را نداشته باشند و برای سایر اقشار نیز سیاستهای متناسب اتخاذ شود، گفت: هر کس در حوزه رشد نرخ جمعیت میخواهد برنامه ریزی کند باید آمار دقیق مرتبط را در اختیار داشته باشد تا بر اساس آمارها بتواند سیاستهای مناسب هر منطقه را در نظر بگیرد.
وی با بیان اینکه مساله رشد جمعیت یکی از اصول مهم برای آینده کشور است، گفت: باید برنامه ریزی و سیاستگذاری مدون و مطابق با آمار برای افزایش نرخ جمعیتی استانها انجام شود.
برزگر با بیان اینکه زنگ خطر افزایش آمار سالمندی جمعیت در استان های شمالی به صدا درآمده، گفت: متاسفانه زنگ خطر کاهش موالید نیز در این استانها به صدا درآمده است و دیگر جای هیچ گونه اهمالکاری در این حوزه نیست.
*افزایش هزینه درمان با پیری جمعیت
فلاح پزشک در گفت و گو با تیرنگ با بیان اینکه دولت سیزدهم با ارائه بستههای حمایتی به دنبال افزایش جمعیت و فرزند آوری در کشور است، تصریح کرد: یکی از تاکیدات مسئولان افزایش فرزند آوری در استانهای کشور بوده و در همین راستا بستههای حمایتی مختلفی را برای زوجهای جوان در نظر گرفته است.
وی ادامه داد: وقتی جمعیت سالمندی در کشور بر جمعیت جوان غلبه میکند بی شک هزینههای درمان با افزایش مواجه میشود.
فلاح با تاکید بر لزوم توجه به نقش رسانه ها به ویژه صدا و سیما در ترویج فرزند آوری افزود: دستگاههای اجرایی باید به جای شعار دادن در راستای افزایش فرزند آوری کارهای عملی کرده و به مردم گزارش داده و شفافسازی کنند.
این پزشک با بیان اینکه ساخت برنامههای متنوع در راستای فرهنگسازی جوانی جمعیت بسیار مهم است، گفت: رسانهها و صدا و سیما نقش مهمی در ترویج فرزند آوری و جوانی جمعیت دارند.
وی با اشاره به نقش پژوهشگران حوزه جوانی جمعیت و مسائل اجتماعی در فرهنگ سازی و تبیین پیامدهای پیری جمعیت بیان کرد: در حوزه افزایش جوانی جمعیت باید کارهای علمی و تحقیقی صورت گیرد.
* اجرای سیاستهای افزایش جمعیت نیازمند حضور همه جانبه حکومت و مردم است
حسین گلرخی عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه مهم ترین چالش جمعیتی کاهش سطح باروی و پیری جمعیت است گفت : میزان نرخ باروری روندی روبه کاهش است ودر صورتی که این روند ادامه یابد کشور با بحران مواجه خواهد شد لذا باید با استفاده از فرصتها و مدیریت صحیح امکانات بالقوه جمعیت و برنامه ریزی درست مسیر را جهت فرزنداوری هموار کرد که اجرای سیاستهای افزایش جمعیت کشور نیازمند حضور همه جانبه حکومت و مردم می باشد.
گلرخی با اشاره به برخی از چالشهای خطرناک کاهش جمعیت گفت : یکی از مهم ترین آسیب های کاهش جمعیت افزایش هزینههای پزشکی و بهداشتی به واسطه افزایش میانگین سنی جامعه است.
وی باتوجه به اینکه نرخ رشد جمعیت درحال کاهش است فضای کسب و کارتولید و فضای اقتصادی درآینده دچار چالش خواهدشد گفت: موضوع جمعیت و شاخص آن به عنوان یکی از مولفههای اساسی در رشد و توسعه هرکشوری شناخته می شود، درحوزه اقتصاد نیزمولفههای مختلفی در رسیدن یک کشور به شاخصهای مطلوب اثر گذارهستندکه یکی از اصلی ترین این شاخص نیروی انسانی و جمعیت است.
گلرخی کاهش نرخ رشد جمعیت و پیرشدن جمعیت را از جمله مهمترین چالشها پیش روی صندوقهای بازنشستگی دانست و گفت : تنزل نرخ تولد و به تبع آن کاهش نرخ رشد جمعیت و پیرشدن آن یک معضل جدی است بنابراین زمانی که جمعیت جوان درکشور بازتولید نمیشود کشوربه سمت پیری جمعیت میرود قطعا ضریب پشتیبانی صندوق بازنشستگی به مخاطره خواهد افتاد چراکه به دلیل تحولات جمعیتی تعداد افراد درسن کار به شدت کاهش خواهد افتاد و ازسوی دیگر شمار واجدان شرایط دریافت مستمری رشد خواهد کرد.
* اقوام مازنی و گیلکی در معرض کاهش شدید جمعیتی هستند
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران گفت: کاهش جمعیت در استانهای شمالی موجب شده اقوام مازنی و گیلکی به شدت در معرض تهدید جمعیتی قرار گیرند.
عباس علیپور در حاشیه همایش جوانی جمعیت مازندران با اشاره به اینکه با کاهش جمعیت بسیاری از اقوام در خطر انقراض هستند، اظهار کرد: در این میان، کاهش جمعیت در استانهای شمالی موجب شده اقوام مازنی و گیلکی به شدت در معرض تهدید قرار گیرند.
وی با اعلام اینکه بهم خوردن ترکیب سنی جمعیت را شاهد هستیم و پیرتر شدهایم، افزود: کاهش جمعیت موجب بهمخوردن ترکیب فرهنگی و قومیتی نیز میشود.
*سقوط نرخ باروری
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با بیان اینکه نرخ باروری و سطح جانشینی به ۲ و یک دهم رسیده است، گفت: نرخ باروری وابسته به این است که چند خانم در سن باروری داریم، تعداد زنان ازدواج کرده چه میزان است و اینکه اوج باروری باید بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی باشد.
علیپور با اعلام اینکه روند سقوط نرخ باروری در کشور را شاهد هستیم، یادآور شد: نرخ باروری ۶ و نیم بود که به یک و شش دهم رسیده است.
وی اضافه کرد: در میان کشورهای منطقه، ایران کمترین نرخ باروری را داشته و بعد از ارمنستان، رتبه دوم را داراست که این مساله تهدیدات امنیتی را در آینده بهدنبال خواهد داشت.
رئیس مرکز بهداشت مازندران با اعلام اینکه جمعیت سالمند به شدت در حال افزایش است، اضافه کرد: آمار سقطجنین در کشور بالا است و پزشکی قانونی در جریان بسیاری از سقطها قرار ندارد.
*جولان تک فرزندی در غرب مازندران
علیپور با اشاره به اینکه هر چه تعداد بانوان ۱۵ تا ۴۹ سال کاهش یابند، پنجره جمعیتی بستهتر خواهد شد، تاکید کرد: فرصتمان بسیار بسیار محدود است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اعلام اینکه تنها در دولتهای سیزدهم و چهاردهم فرصت داریم اقدامی در رابطه با جمعیت انجام دهیم، از کاهش ۵ درصدی زاد و ولد خبر داد و گفت: تعداد موالید در مازندران از ۴۷ هزار تولد به ۳۰ هزار تولد در سال رسیده است.
علیپور با ذکر اینکه طلاق به شدت در حال افزایش است، افزود: از ۶ هزار متارکه به ۱۰ هزار مورد در سال رسیدهایم.
وی با بیان اینکه تک فرزندی در غرب استان بیشتر از سایر نقاط استان است، خاطرنشان کرد: در ۴۰ سال آینده جمعیت استان نصف خواهد شد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به اینکه از ۱۰ نفر ۴ نفر سالمند هستند، گفت: در ۵ سال گذشته ۴۵ درصد کاهش تولد، ۱۷ درصد کاهش ازدواج و ۲۰ درصد افزایش طلاق را شاهد بودیم.
