تیرنگ:
انسان در قرون جدید به دلایل مختلف بسیار بیش از گذشته زباله تولید میکند.
چند سالی است که دوستداران محیط زیست در قالب سازمانهای مردم نهاد و کمپینهای سبز در این زمینه فعالیت میکنند که طبیعت را از زباله پاک سازند. فعالیتهای تبلیغاتی، آموزشی، و حتی جمع آوری زبالهها از طبیعت از جمله فعالیتهای آنها است.
با توجه به آنکه استان مازندران به عنوان یکی از استانهای شمالی کشور که دارای مناظر طبیعی کم نظیری از حیث رود، جنگل، دریا و … است بسیار بیش از استانهای دیگر با این معضل بزرگ روبروست.
از سویی گردشگران بسیاری در اغلب فصول سال به این استان آمده، از طبیعت زیبای آن بهره مند میشوند اما بیتوجهی به جمع آوری زبالهها و مشکلات موجود پیرامون دفع و بازیافت زباله مشکلاتی را ایجاد کرده است.
فضاهای طبیعی منحصر به فرد شمال ایران که به جرات می توان گفت هر وجب آن در حکم طلاست امروز سوگوار است. برای مثال علم کوه دومین قله بلند ایران و یکی از مجموعهکوه های بلند و به هم پیوسته تخت سلیمان در رشته کوههای البرز است و این زیست بوم به دلیل اختلاف ارتفاع چشمگیر و دارا بودن درهها و دامنههای پرشمار، گونههای گیاهی و جانوری متنوعی را در خود جا داده است و وجود این گونههای گیاهی آلپی و نیمه آلپی از ویژگیهای زیست بوم علم کوه است.
وجود قلههای بلند، بالای چهار هزار متر ارتفاع از سطح دریا، یخچالها و برفچالهای طبیعی، دیوارههای مرتفع گرانیتی، چمنزارها، مراتع و دامنههای جنگلی از جاذبههای مهم و کم نظیر علم کوه به شمار می آید و از سوی دیگر رویش گیاهان مرتعی، مناظر و چشم اندازهای زیبا و منحصربه فرد، شرایط مناسبی را برای استفادههای مرتعداری، زنبورداری، گردشگری و کوهنوردی در این منطقه فراهم کرده و با این موقعیتهای ممتاز متاسفانه چند سالی است این اثر طبیعی با آسیبها و مخاطرههایی نظیر جاده سازی، برداشت بیرویه گیاهان دارویی و خوراکی، رفت و آمد شکارچیان غیرمجاز همراه بوده و به عبارتی سبب شده تا گردشگری و کوهنوردی ناسازگاری با طبیعت در این منطقه رقم بخورد.
نمونه این آسیبها بنا به اظهار نظر شماری از صاحب نظران و حامیان محیط زیست می توان به رهاسازی انبوه زباله در سطح عرصه گرفته تا تخلیه فاضلاب انسانی و چرای بی رویه دام در مراتع علم کوه همه و همه همچون زخمی بر پیکره قله مرتفع برجای گذاشته است به گونهای که این مخاطره زیست محیطی همچنان ادامه دار بوده و به نظر میرسد هیچ عزم و ارادهای از سوی مسوولان امر برای نظارت و کنترل تردد کوهنورد نماها به این محیط کوهستان وجود ندارد.
در حالی که بنا به اظهار نظر برخی از کارشناسان و صاحب نظران، منطقه علم کوه یکی از مناطق مهم کوهستانی و مرتعی ایران به لحاظ برخورداری از چشم اندازهای منحصر بفرد طبیعی، مرتعی و چمنزارهای با کیفیت است و بنابراین برای رهایی و گسترش ارزشهای اکولوژیکی منطقه، منع بهره برداری ناپایدار، ایجاد شرایط مناسب برای بهره مندی خردمندانه از مواهب طبیعی، برقراری شرایط مطلوب برای زیستگاه ها و رویشگاهها به منظور تلفیق با کوهنوردی و گردشگری نیازمند عزم و اراده ملی مسوولان سازمانهایی چون منابع طبیعی، فدراسیون کوهنوردی، گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی است.
برای فائق آمدن بر این مشکلات و پیشگیری از این چالشهای زیست محیطی آسیب زا و تهدید کننده ضرورت دارد صاحب نظران، اندیشمندان، اهالی بومی و علاقهمند به طبیعت و زیست بوم و در نهایت مسوولان امر پای کار بیایند
.
*روند تخريب محيطهای طبيعی و كوهستانی رو به افزايش است
محمدی، طبیعت گرد در گفتوگو با تیرنگ گفت که در اين منطقه، روند تخريب محيطهای طبيعی و كوهستانی رو به افزايش است، گفت: در اينجا جنگل زدايی، معدن كاوی، شكار بیرويه خزندگان و پرندگان، ساخت و ساز در حريم رودخانه و جنگل، تخريب چشمهها، رهاسازی و در مواردی دفن زباله شهری و زباله خطرزای بيمارستانی در طبيعت آن هم بدون رعايت ضوابط بهداشتی نه تنها ديگر قبحی ندارد كه به روندی عادی تبديل شده است. وقتی اين يك روند عادی است ديگر چگونه میتوان انتظار داشت كه محيطهای كوهستانی حفظ شود.
وی گفت: كافی است سری به كوههای مازندران بزنيد تا ببينيد كه گوشه گوشه از اين طبيعت زيبا را به زباله دانی تبديل كردهاند؛ زبالههايی كه باعث شيوع بيماری در بين حيوانات و درختان میشود.
محمدی افزود: وقتی گردشگران و طبيعت گردانی كه كمترين آموزش را نديدهاند پايشان به طبيعت مازندران میرسد به گونهای رفتار میكنند كه گويی منطقه يكبار مصرف است. حال میخواهد اين طبيعت كوهستان باشد جنگل يا ساحل و يا رودخانه باشد.
وی با اشاره به اينكه دماوند كه نماد طبيعی ايران است طی فصل تابستان بيشترين آسيب را ميبيند، گفت: جنگل زدايی، معدن كاوی، شكار بیرويه خزندگان و پرندگان و ساخت و ساز در حريم رودخانه و جنگل ديگر قبحی در مازندران ندارد.
*رفت و آمدهای دسته جمعی و ضرورت ساماندهی ورود و خروج
رییس منابع طبیعی و آبخیزداری کلاردشت گفت : رفت و آمد دسته جمعی خانوادگی در قالب کوهنورد و چادر زدن چند روزه آنان در دامنههای طبیعت کوه آسیب جدی به این عرصه وارد کرده و این وضعیت فاجعه بار نشان از بیبرنامگی و ضعف نظارت مسوولان امر به ویژه فدراسیون کوهنوردی است .
جواد فلاح در گفتوگو با ایرنا افزود : به طور معمول صعود به قلل مرتفع در هر کشور براساس برنامه ریزی و نام نویسی در سامانه انجام می گیرد و در یک بازه زمانی به کوهنورد اجازه تردد و صعود به آن قله را میدهند اما در کلاردشت این گونه نیست گاهی اوقات هفتگی به جای ۲۰۰ نفر، دست کم هزار نفر وارد طبیعت و دامنههای علم کوه میشوند و در سطح عرصه شبانه روزی برای مدتی چادر میزنند.
وی بیان داشت : کوهنورد همانگونه که از نامش پیداست هیچگونه در طبیعت خانوادگی چادر نمیزند و نایلون روی سطح عرصه که پوشیده از گیاهان نادر و ارزشمند است پهن نمیکند و این رویشگاه را از بین نمیبرد متاسفانه این رفتارهای ناسازگار با طبیعت چند سالی است که متولیان را نگران کرده است و ضرورت دارد مسوولان امر به ویژه فدراسیون کوهنوردی که متولی اصلی سر و سامان دادن به ورود و خروج افراد کوهنورد در منطقه است پای کار بیایند.
این مسوول اظهار کرد : نشستهایی در فرمانداری در این ارتباط برگزار و مصوب شد تا رفت و آمد افراد برای ورود به عرصه و دامنههای قلل مرتفع شهرستان به شیوه ضابطه مند و کنترل شده انجام گیرد اما متاسفانه این نشستها نتیجه نداد و کماکان آمد و شد افراد بدون نظارت متولیان امر انجام می گیرد.
*علم کوه حیات خلوت عدهای شده است
رییس هیات کوهنوردی کلاردشت هم در این باره گفت : برای پایان دادن به این چالش زیست محیطی تصمیمات خوبی گرفته شد و مهمترین آنها میتوان به شناسنامه دار کردن تعداد ۴۰ خودروی کمک دار از نوع لندرور و پاترول اشاره کرد دارندگان این خودروها تعهد دادند سال آینده بدون نظارت و اجازه هیات کوهنوردی از این مسیر آمد و شد نداشته باشند.
صابر فقیه عبداللهی افزود : اقدام دیگر آنکه ۲ نفر نگهبان در مبادی ورودی این مسیر به کار گرفته شد و از آنان خواسته شد آن دسته از افرادی که کفش و پوشش آنها مناسب برای کوهنوردی نباشد اجازه ورود به این عرصه به آنان داده نشود.
وی اظهار کرد : در گذشته، هر سال عدهای از افراد کوهنورد زخمی و یا آنکه به علت سقوط از ارتفاعات به پایین دست کشته می شدند اما در فصل کوهنوردی امسال چنین اتفاقات ناگواری نداشتیم.
*جمع آوری پنج تن زباله
رییس هیات کوهنوردی کلاردشت گفت : فرد کوهنورد کسی است که از منطقه “ونداربن ” کوله پشتی به دوش میگیرد و به طور کامل مشخص است این فرد یک کوهنورد واقعی است و حدود چهار روز زمان می برد تا به قله برود و دو باره برگردد اما متاسفانه بارها دیده شده عدهای به نام کوهنورد با خودرو از” ونداربن ” تا “تنگه گلو ” منطقه “حصارچال ” با میز و صندلی وارد این عرصه میشود نکته جالب اینجاست وقتی مورد سوال واقع میشوند در اوج جسارت پاسخ میدهند دوست داریم با میز و صندلی وارد عرصه شویم انگار که اینجا هتل است به عبارتی اینجا انگار حیات خلوت عدهای از افراد شده است.
به گفته فقیه عبداللهی، کوهنورد واقعی آن کسی است که هیچگاه در عرصه آشغال نریزد متاسفانه در مدت کوتاه به تازگی مقدار پنج تن زباله از بالا دست زباله به پایین دست پس از جمع آوری انتقال داده شد و این افراد خیلی راحت تمام پسماندهای خود را در سطح عرصه رهاسازی میکردند .
صاحب نظران معتقدند که عدهای از طبیعت گردها، کوهنوردنماها و… از استانهای دیگر به طبیعت مازندران سر میزنند در ایام تعطیلات و به ویژه در روزهای آفتابی وقتی به دامن طبیعت میروند چون احساس نظارت از جانب نهادی آنان را تهدید نمیکند با آسایش خاطر زبالهها را در طبیعت ریخته و ذرهای دچار عذاب وجدان نمیگردند. شاید در کنار علتهای متعدد یکی از دلایل آن ضعفهای موجود در فرهنگ سازی و آموزش باشد.
- منبع خبر : تیرنگ