تیرنگ:
شمال کشور به دلیل دسترسی راحت تر برای همسایگانش و ارزان بودن، از گذشته های دور تاکنون مقصد گردشگران بوده است. مازندران هم در تابستان میزبان مسافران زیادی بود. این را می توان با گشتی کوتاه در سطح شهر فهمید.
مازندران به دلیل نبود زیرساخت های مربوط در زمان حاضر پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگر است که تخریب محیط زیست و تهدید اکوسیستم شکننده منطقه در همه فصول از جمله مهمترین آسیب گردشگری انبوه است که باید برای رفع آن تدابیر اصولی اندیشید.
گردشگری انبوه مختص به ایران و یا مازندران نیست، در واقع زمانی که میزان بازدیدکنندگان یک مقصد گردشگری بیشتر از ظرفیت محیطزیست و زیرساختهای آن باشد، آثار منفی گردشگری انبوه نمایان میشود.
به اعتقاد کارشناسان اگر گردشگری به شیوه سنتی لجامگسیخته در جریان باشد، تهدیدهای بالقوه متعددی بسیاری شهرهای گردشگریپذیر را هدف می گیرد، به همین دلیل کشورهایی که دارای مقاصد گردشگری هستند با اتخاذ رویکردهای متعدد به دنبال کاهش آسیبهای گردشگری انبوه هستند تا به روشهای گوناگون این تهدید را تعدیل و یا به فرصت تبدیل کنند.
برای مثال کشور ایتالیا به تازگی اعلام کرده برای مقابله با آسیبها و اثرات مضر گردشگری انبوه بر اکوسیستم شکننده منطقه، زمان اوج ورود گردشگران به شهر تاریخی ونیز از گردشگران هزینه دریافت میکند، البته دریافت این هزینهها با هدف بهبود حمل و نقل، نظافت و امنیت شهر سرمایهگذاری میشود تا مسافران تجربه بهتری از سفر به ونیز داشته باشند و ساکنان شهر از یک زندگی با کیفیت بهتر بهرهمند شوند.
مازندران در میان مقاصد گردشگری ایران به لحاظ شکننده بودن اکوسیستم و برخورداری از گردشگر انبوه کم از ونیز ایتالیا ندارد.
البته فهرست آسیبهای گردشگری انبوه در مازندران فهرست بلندبالاییست. از تهدیدهای محیط زیستی غیرقابل جبران، ضعفهای زیرساختی و اخیرا نارضایتیها و تعارضات فرهنگی که به طرز چشمگیری رو به افزایش است و میتوان ردِ آن را در فضایی مجازی و واقعی جستوجو کرد.
** مزیتهای بومگردی
مجید باباتبار دانشجوی ارشد گردشگری دانشگاه تهران و یكی از ساكنین منطقه لفور سوادكوه كه چند مجموعه بوم گردی در آن فعال هستند گفت : خوشبختانه خانه های بوم گردی هیچ تغییر شكلی در بافت روستایی بوجود نیاورده اند ، حتی زیبایی روستاها را نیز چند برابر كرده اند و در میان ساخت و سازهای مدرن و به اصطلاح امروزی جان دوباره ای به روستاهای این منطقه بخشیده اند.
وی با اشاره به اینكه مجموعه داران ازفرزندان همین منطقه هستند، افزود : از زمان برپایی مجموعه های بوم گردی ، مشاغل وابسته ای ایجاد شده و بسیاری از جوانان كه سودای مهاجرت به شهر را داشته اند اكنون در این منطقه ماندند .
باباتبار اظهار داشت : مجموعه های بوم گردی نه تنها باعث تخریب مراتع و جنگل ها نشده، بلكه در مدتی كه این مجموعه ها مستقر شدند ، دیگر افراد سودجو مانند چوب برها، هم دراین مناطق كمتر پرسه می زنند .
این جوان از بوم گردی ها و مسئولان خواست تا نسبت به ورود گردشگران و پذیرش آنها و همچنین رفتار و راهنمایی آنان احساس مسئولیت كنند تا علاوه بر حفظ این فرصت شغلی باعث استفاده همه از زیبایی های طبیعت شوند.
وی از مردم محلی هم خواست تا در كنار بوم گردی به حراست از روستا و وطن خود شریك شوند و با افراد سودجو برای فروش زمین برای ویلاسازی همراه نشوند .
باباتبار تاكید كرد : متاسفانه در برخی از روستاهای بابلكنار مردم محلی در میان سیل عظیم خوش نشینان در زادگاه مادری خود غریبه محسوب می شوند و حتی زبان فارسی زبان قالب روستاییهای شهری شده است.
وی افزود : امیدواریم بوم گردی با نمایش چهره باقی مانده از هویت مازندران، نجات بخش روستاها و زادگاه بومیان استان باشد .
آسیه فریدونی كه یكی از ساكنان روستاهای اطراف شهرستان تنكابن است گفت : بوم گردی ها باید بسیار مراقب و مسئولانه رفتار كنند زیرا محیطی كه بوم گردی در آن فعالیت می كند بسیار حساس و شكننده تر از محیط های شهری هستند .
این بانوی تحصیل كرده رشته مدیریت جهانگردی و هتلداری بیان كرد : روستاها و مناطق جنگلی مازندران دارای زیبایی بی نظیری است كه نباید با بی مسئولیتی و بی دقتی با ریختن زباله یا تخریب و حتی زمین خواری و ویلاسازی تخریب شوند .
وی افزود : متاسفانه بوم گردی ها با نمایش زیبایی یك منطقه ، شناسایی و دست اندازی ویلاسازان به آن محیط را به صورت غیر مستقیم فراهم می كنند كه همت و برخورد مسئولان را در برخورد با این ویلاسازان می طلبد.
یك فعال محیط زیست اما معتقد بود: بوم گردی مسئولانه و علمی نه تنها هیچ تضادی با حفظ طبیعت مازندران ندارد بلكه با رعایت نكات زیست محیطی و همچنین آگاه سازی گردشگران و آشتی آنان نسبت به طبیعت بسیاری از مشكلات فرهنگی ما نیز ازاین مسیر حل خواهد شد .
رویا كمالی گفت : مسئولانه بودن بوم گردی را در شیوه درست مدیریت زباله حاصل از گردشگری ، آگاه سازی گردشگران به حساسیت طبیعت بی نظیر مازندران ، راهنمایی گردشگران به طبیعت و بوم گردی بی خسارت به محیط زیست ، ایجاد فرهنگ گردشگری در مسافران به جای ویلاسازی ، آشنایی علاقه مندان به فرهنگ مازنی در غذا و پوشاك و زندگی روزمره و دیگر موارد دانست.
**خطر رفتار غیر مسئولانه درانحراف بوم گردی
كارشناس گردشگری اظهار كرد : رفتار غیر مسئولانه در مدیریت و اجرای بوم گردی ممكن است این بستر گردشگری را از اهداف خود دور كند و خود منجر به آسیب بیشتر بر پیكره زخم دیده طبیعت شود .
زینب آقا داداشی افزود : با بوم گردی نباید به مانند دیگر طرح هایی كه چند دهه اخیر اجرا شد هیجانی برخورد كرد و در مسیر آن شتاب زده و غیر مسئولانه رفتار كرد .
وی با اشاره به اینكه متاسفانه اغلب برنامه های ما فقط به صورت ظاهری از كشور های توسعه یافته كپی برداری و پیاده می شود ، تاكید كرد : اگر بوم گردی نیز مانند دیگر طرح ها منحرف گردد ، نه تنها به محیط زیست ، بلكه در همه زمینه های فرهنگی و اجتماعی به ساكنین بومی خسارت واردخواهد كرد .
آقا داداشی تاكید كرد : تعریف بوم گردی ، درك انسان از طبیعت به همراه آشنایی با زندگی اجتماعی فرهنگی بومیان یك منطقه در قالب مسافرتی مسئولانه است .
مازندران به خاطر داشتههای طبیعی از کانونهای مورد توجه مسافران داخلی و خارجی است، اما در این میان بیتوجهی به توصیهها و هشدارهای کارشناسان در زمینه حضور و استفاده آگاهانه و مناسب از این داشتهها نه تنها موجب خسارت به گردشگران، بلکه سبب رنج مضاعف و به اصطلاح بار اضافه بر دوش بخشهای خدماترسان و امدادی این استان میشود